Биһиги күн күбэй ийэбит, эйэҕэс эбээбит, хос эбээм, тыыл, үлэ бэтэрээнэ, Чурапчы көһөрүллүүтүн кыттыылааҕа, ССРС потребиткооперациятын туйгуна Эверстова - Афанасьева Мария Гаврильевна 1935 сыллаахха ыам ыйын 1 күнүгэр Чурапчы оройуонун Хайахсыт нэһилиэгэр, холкуостаах дьиэ кэргэнигэр күн сирин көрбүтэ. О5о сааһа сэрии ыар сылларыгар ааспыта. Ийэтэ Эверстова Анастасия Алексеевна кэпсииринэн , а5алара Эверстов Гаврил Иванович дьоно аччыктаан, хоргуйан олорор кэмнэригэр , кинилэри аһатаары бэйэтин сүөһүтүн киллэрэн өлөрбүтүн иһин буруйданан кыһалан үлэ5э суол тутуутугар ыытыллыбыт. Онтон ыла а5аларын көрбөтөхтөр , кэлин өлбүт сура5ын эрэ истибиттэр. 1942 сыллаахха Чурапчы оройуонун холкуостарын , дьонун-сэргэтин күүс өттүнэн хоту оройуоннарга көһөрөр туьунан дьаһал тахсан, ийэтэ үс кыра о5отун илдьэ, дьиэтин-уотун, сүөһүтүн хаалларан холкуоһун дьонун кытары Эдьигээн оройуонун Натаара диэн сиригэр тиийбиттэр. Манна биһиги ийэбит 11 саастаах убайын Еремейи, ийэтин кытта мас таһыытыгар , балыкка үлэлээбиттэрэ . Кэлин Натаара5а оскуола аһыллан быраатынаан Алексейдыын оскуола5а киирэн 2 сыл үөрэммиттэрэ. Кыайыы буолбутун кэннэ Эдьигээҥҥэ олорбуттара. Төрөөбүт дойдуларыгар Чурапчыга эргиллэн кэлиэхтэрин, онно аймах-билэр дьонноро хаалбатах буоланнар, Амма Соморсунугар олорор ийэлэрин эдьиийигэр кэлбиттэр. Кинилэри кытта эҥэрдэһэн , кэлин Аба5а5а көһөн кэлэн оскуола5а үөрэммитэ. Ийэтэ Аба5а детдомугар ас астааччынан үлэлээбитэ . 1952 сыллаахха Амма5а көһөн киирбиттэрэ. Ийэтэ Райпо5а хас да ма5аһыыҥҥа муоста сууйааччынан үлэлиир буолан кини онно үөрэ5ин быыһыгар күүс көмө буолара.
1955 сыллаахха ийэбит сельпо5а кассирынан ананан улэтин са5алаабыта. 1957 сыллаахха 1 ыйдаах продавецтар курстарын ааспыта. 1958 сыллаахха торговай –кооперативнай оскуола5а үөрэнэн продавец идэтин ылбыта. Ол сыл Промкомбинатка атыыһытынан үлэлээбитэ , онтон 1959-1960 сыллардаахха раймагка үлэ5э анаммыта.
1960 сыллаахха а5абытын Афанасьев Михаил Михайловиһы көрсөн ыал буолан а5абыт дойдутугар Үөһээ –Бүлүүгэ көһөн барбыттара. Онно тиийэн түүҥҥү дьуһуурунай ма5аһыыҥҥа продавеһынан үлэ5э киирбитэ, ол гынан баран доруобуйата кыайбакка төттөрү Аммаларыгар көһөн кэлбиттэрэ.
1961-1993 сылларга Амма РайПО-тугар маҥнай универмагка, онтон кинигэ ма5аһыыныгар продавеһынан үтүө суобастаахтык үлэлээн «Үлэ бэтэрээнэ» бочуоттаах ааты ылан сынньалаҥҥа тахсыбыта. Ийэбит сыралаах үлэтин сыаналаан киниэхэ « Советскай Союз потребкооперциятын туйгуна» бочуоттаах аат иҥэриллибитэ, «Холбос» респотребсоюһун бырабылыанньатын, боропсойууһун Бочуоттаах грамоталара, Махтал суруктара кини үтүө суобастаах үлэтин туоһулууллар . Потребкооперация5а 40 сыл устата эҥкилэ суох үлэлээбитин иһин анал знагынан бэлиэтээбиттэрэ. Ийэбитигэр Амма нэһилиэгин бочуоттаах олохтоо5о бэлиэ туттарыллыбыта. 2010 сыллаахха "Тыыл бэтэрээнэ" бочуоттаах аат иҥэриллибитэ.
Ийэбит а5абытын кытта Афанасьев Михаил Михайловичтыын 30 сыл эйэлээхтик олорбуттара, икки кыыс о5олорун улаатыннарбыттара. Билигин кинилэр олохторун икки сиэннэрэ, биир хос сиэнэ салгыыллар, ааттарын ааттатыахтара турда5а.
Ахтыыны суруйда кыыьа Афанасьева Варвара Михайловна
