Эһэбит сырдык кэриэһигэр сүгүрүйэбит

Аҕа дойду сэриитэ Улуу Кыайыынан түмүктэммитэ 75 сыл буолла. Сэбиэскэй норуот бу Кыайыы туһугар ыар сүтүгү көрсүбүтэ. Ийэ дойду көҥүлэ мөлүйүөнүнэн көмүскээччилэр олохторун толук уурунан, аата-ахсаана биллибэт кыһалҕанан ситиһиллибитэ. Сахабыт сирин олохтоохторо кыайыыга тус кылааттарын киллэрбиттэрэ. Биһиги Ларионовтар аҕа ууспутун бу сэрии эмиэ арыылаабатаҕа. Уопсайа биһиги аймахтан тоҕусбырааттыы убай сэриигэ кыттыбыттара. Кинилэртэн биэс уол сэрии толоонугар олохторун толук уурбуттара. Биир уол сураҕа суох сүппүтэ. Тоҕус киһиттэн баара-суоҕа үһэ эрэ тыннаах эргиллибитэ.

Биһиги эһэбит Ларионов Михаил Спиридонович 1915 сыллаахха I Тыыллыма нэһилиэгэр тоҕус оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт. Сэрии иннинэ бары улаатан үлэһит дьон буолбуттар.

Эһэбит 1941 сыллаахха бэс ыйын 2 күнүгэр үлэҕэ ыҥырыы бэбиэскэтин туппут. Онон түөрт күн аһыыр өйүөлээх куоракка айаннаабыт. Алааһыттан, үрэҕин баһыттан хаһан даҕаны ырааппатах нууччалыы биир-икки эрэ тылы билэр киһини дьоно ханна-туохха барарын билбэккэ, холкутук атаарбыттар.

Бэс ыйын 22 күнүгэр сэрии саҕаламмыт сураҕа иһиллибит. Германия фашистара биһиги дойдубутугар хааннаах сэриинэн эмискэ саба түспүттэр. Дьон-аймах олус аймаммыт, сэриигэ дьону хомуйуу саҕаламмыт. Эһэбит Мэхээлэ дьиэтигэр төннүбэккэ, устунан армияҕа ыҥырыллыбыт. Онно кини 26 саастаах эбит. Сэрии кэмигэр 9-с минометнай полкаҕа минометчигынан, 200№-дээх стрелковай полкаҕа стрелогунан уонна 350 №-дээх гвардейскай стрелковай полкаҕа артиллериһынан 1945 с.сылдьыбыт. Кыайыы өрөгөйүн Берлин куоракка көрсүбүт.

Эһэбит Мэхээлэ үөрэҕэ суох буолан, дьонугар тугу да суруйбат, биллэрбэт эбит. 1943 сыллаахха  эбэбитигэр Өрүүнэҕэ «Кэргэниҥ өллө» диэн кыра төлөбүр харчылаах «хара» сурук кэлбит. Дьиҥинэн, ол кэмҥэ эһэбит түөһүгэр улаханнык бааһыран госпиталга эмтэнэ сыппыт.

1945 сыл ахсынньы ыйыгар Мэхээлэ дьиэтигэр эргиллэн кэлэн, хоргутан олорор дьонун соһуппут да, үөрпүт да эбит. Кини «За отвагу» уонна «За Победу над Германией» диэн1943-44 с. ылбыт мэтээллэрдээх. 1985 с.  Аҕа дойду сэриитин Iстепеннээх уордьанынан наҕараадаламмыт.

Сэрии кэнниттэн Сталин уонна Ленин аатынан холкуостарга үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Пенсияҕа тахсан баран  наставник быһыытынан эдэр ыччаты кытта үлэлээбитэ.

Кэргэнэ Елена Давидовнаны кытта үс оҕону төрөтөн, улаатыннаран, үлэһит дьон оҥорон эбээ, эһээ буолуу дьолун билбиттэрэ. Үйэ аҥара бииргэ олорон кыһыл көмүс сыбаайбаларын бэлиэтээбиттэрэ. Эһэбит 1986 сыллаахха 71 сааһыгар олохтон туораабыта.

Сэрии алдьархайын этинэн-хаанынан билбит, олох-өлүү мөккүөрүн көрбүт эһэбитинэн Ларионов Михаил Спиридоновиһынан киэн туттабыт. Кини аата кэнчээри ыччатыгар сырдык өйдөбүл буолуоҕа.

Ахтыыны сурйдулар эһэбит сиэннэрэ: Оксана Давидовна Оконешникова, Марианна Давидовна Скуратова, Ольга Давидовна Сергучева.