Чарин Иван Иосифович 1916 сыллаахха тохсунньу ыйга Байаҕантай улууһугар Баайаҕыыныскайга Иосиф Аммосович, Харитина Дмитриевна Чариннарга бастакы оҕонон төрөөбүтэ. "Саҥа-Олох" холкуос чилиэнэ, нэһилиэк сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн, Чурапчы Арыылааҕар учууталынан үлэлээбитэ.
"Мин 1943 сыллаахха Таатта оройуонунааҕы заготскот Амматааҕы учааскатыгар приемщик закупщигынан үлэлии сылдьан Ытык-Күөлтэн атырдьах ыйын 20 күнүгэр армияҕа ыҥырыллан 30-ча киһи биир машинанан хоҥнубуппут. Бэстээхтэн Якутскайга сылдьан баран парахотунан Ленаны өрө устан Забайкальскай байыаннай уокурукка 386 Забайкальскай стрелковскай полк иккис стрелковскай батальонугар балаҕан ыйыгар тиийбитим. Манна ученияҕа уонна оҕуруот үлэтигэр аҕыйах күн сылдьыбытым кэннэ Забайкальскай байыаннай уокурук байыаннай чааһын навоччугунан службалаабытым.
1945 сыллаахха Японияны кытта сэриилэһиигэ Монгольскай, Маньчжурскай границаттан пехотанан сатыы 60 көс сиргэ сэриилэһэр сэппитин сүгэн аһыыр аспытын илдьэ 9 суутка устата айаннаатыбыт. Бу айан устатыгар иһэр уу суох буолан айан олус ыарахан этэ. Онуоха айан 4 сууткатыгар туох баар илдьэ иһэр уубут саппааһа бүтэн истэхпитинэ кумах хайа оройугар отучча хаамыы эргимтэлээх киһини сототун ортотунан чалбах уу түбэспитэ улахан үөрүүлээх суол этэ буолан баран ситэ дуоһуйбатым, амтана куһаҕана, үөнүн арааһа үксэ, улахан хомолтону оҥорбутун өйдүүбүн.
Маньчжурия куораттан куоппут японнар сатыы 500-кэ киһи Хайлар куорат диэн суола суох сиринэн икки тимир суол икки өттүнэн баартарын биһиги батальону эккэрэтиннэрбиттэрэ. Аара суолу мэһэйдэтэн уончалыы, сүүрбэччэлии киһини хаалларан тоһуур оҥороллор этэ. Бэстилиэннэй 50-ча киһи хайаҕа хоргойон ытыаласпыттарын орудиянан уонча мүнүүтэ иһигэр ыраастаабыппыт, тохсус сууткабытыгар Хайлар куоракка тиийбиппит. Онно пуунун аайы бэриммэккэ хаалбыт Маньчжурияттан сылдьар японецтары ыраастаабыппыт. Октябрь бырааһынньыга чугаһыар дылы Хайлар куоракка охраннигынан хаалбыппыт.
372 №-дээх Верховнай главнай командующий 1943 сыл атырдьах ыйын 23 күнүнээҕи прикаһынан Благодарность ылбытым.
Японияны кыайыы иһин медальынан наҕараадаламмытым. 1946 сыл бэй ыйыгар дойдубар кэлэн колхозка үлэлээбитим. 1960 сылга дылы үлэлээн баран онтон ыла Баайаҕатааҕы хлебопекарняҕа пекарынан үлэлиибин. Коммунистическай үлэ ударнигабын." (Фронтовик Чарин Иван Иосифович ахтыыта)
1946 сыллаахха бэй ыйын 27 күнүгэр демобилизацияламмыта, дойдутугар эргиллэн кэлбитэ. Холкуос үлэтигэр, туттуга маастарынан, булчутунан үлэлээбитэ, 1960-1976 сылларга Баайаҕа нэһилиэгэр биэкэрдээбитэ. Кэргэнэ Накатова Мария Васильевна (Кыра Маайа), сэттэ оҕолоох.
1968 сылтан ССКП чилиэнэ. Коммунистическай үлэ удаарынньыта, Саха АССР Верховнай Сэбиэтин Президиумун, "Холбос" бырабылыанньатын Бочуотунай грамоталарынан, "Социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа" бэлиэнэн наҕараадаламмыта. Аҕа дойду сэриитин II истиэпэнэ уордьаннаах, "Японияны кыайыы иһин", "1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр килбиэннээх үлэ иһин", Улуу Кыайыы үбүлүөйүнэй (20, 25, 30, 40), мэтээллэрдээх, Үрдүк кылаабынай командование, И. В. Сталин аатыттан Махтал суруктаах.
