Они сражались за Родину

 
 
Годы жизни: 20.03.1922-15.12.2011
Воинское звание: стрелок, рядовой

      Биhиги а5абыт, эhэбит Арыылаах нэhилиэгин уонна Сунтаар улууhун бочуоттаах олохтоохторо, педагогическай улэ ветерана, А5а Дойду Улуу сэриитин кыттыылаа5а Иевлев Егор Григоьевич 1922 сыллаахха кулун тутар 20 кунугэр Маар-Куел Таалатыгар Мээчик а5атын ууhугар Петров Иван Герасимович (Мындыр Уйбаан) дьиэ кэргэнигэр тереебут. Ийэтэ эрдэ елен Тыhакыыска эбэлээх эhэтигэр Чэкэйэ Киргиэлэйдээххэ иитиллибит.

      Yерэххэ тардыhыылаах уол ардыгар интернакка, ардыгар ыалга олорон, соро5ор 5-6 биэрэстэлээх сиртэн сатыы хааман, ыhыгын сугэн, кыhынын салааска5а соhон 1931 сыллаахха сана аhыллыбыт Аллына оскуолатыгар, 1932с. Маар-Куелгэ оскуола аhылларыгар 2-с кылааска киирэн алын суhуе5у бутэрбит. Сал5ыы Тойбохой, Сунтаар оскуолаларыгар уерэммит. Сунтаар орто оскуолатын 1942 сыллаахха бутэрбит бастакы 10 выпускниктартан биирдэстэрэ. Тиийиммэт кыhал5аттан 9-с кылаас кэннэ уурайан улэлии бараары гыммытын уерэ5эр дьо5урдаах уолу оскуолатын директора уонна уерэ5ирии салаатын сэбиэдиссэйэ ейеенннер, оскуола библиотекатыгар хамнас анарыгар улэ5э ылан, оскуолатын бутэрэригэр ейебул-тирэх буолбуттар.

      1942 сыллаахха сайын уоттаах сэриигэ ынырыллыбыт. Ата5ар улаханнык бааhырдар да, 1946с. дойдутугар этэннэ эргиллибит. Уонна ити сыл Дьаархан оскуолатыгар педагогическай улэтин са5алаабыт. 1947с.Булуу училищетыгар экстерно экзамен туттаран алын кылаас учууталын аттестатын ылбыт. Онтон 1951 сылга диэри Аллына оскуолатыгар сэбиэдиссэйдээбит. Дьокуускайга учительскай институкка уерэнэн 1953с. туйгуннук бутэрбит. Ити кэнниттэн пенсия5а тахсыар дылы Арыылаах оскуолатыгар директорынан, завуhунан, учууталынан улэлээбитэ.

      Онорбуттарын, ситиспиттэрин бэйдиэ кэпсэммэккэ, онтуларынан еннеммекке, хай5абыл, на5араада эрэйбэккэ бэйэлэрин улэлэрин утуе суобастаахтык толоро сылдьар сэмэй дьон баар буолааччылар. Биhиги а5абыт оннук дьоннортон биирдэстэрэ этэ.

      Билигин кэлэн санаатахха кини – дьиннээх педагог эбит. (Грек тылыттан тылбаастаатахха «paida» - о5о, «gogos» - салайыы, сирдээhин). Биhиги о5о эрдэхпитинэ дьиэбитигэр ыалларбыт да, аймахтарбыт да о5олоро толору буолааччылар. А5абыт барыбытын тула олордон кинигэ аа5ара, атын о5о гиэнэ диэн араара барбакка оонньуурдарбытын еремуеннуурэ. Ханна да сырыттар хайаан да кинигэ кэhиилээх кэлэрэ. Ону ким урут аа5арыгар уочарат буолара. Сана дьыл чугаhыгар дьиэбит мастерской курдук буолара. Салайар кылааhын о5олоро кэлэн мааска оностоллоругар кемелеhере. Сана Дьылга аймахтарбыт уонна чугастаа5ы ыалларбыт о5олорун ыныран ийэбитинээн ёлка тэрийэллэрэ, хас биирдии кэлбит о5о5о кэмпиэттээх, бичиэнньэлээх подарок туттаран ыыталлара.

      А5абыт, эhэбит Егор Григорьевич идэтинэн саха тылын уонна литературатын учуутала этэ. Ол гынан баран, учуутал тиийбэт кыhал5атыттан буолуо, нуучча тылын, физиканы, улэ уруоктарын уерэтэ сылдьыбыта. Уруоктарыгар бэлэмнэнэн араас плакат кэтэх еттугэр маhы хаптаччы кыhан суруйан (оччолорго плакатнай перо хантан кэлиэй) кердерер пособие оносторо. Физика5а опыт оноттороору спиртовка уотугар сылытан естуекулэ турбалары е5улуннэрэрин эйдуубут.

      Адьас кыра эрдэхпититтэн барыбытын от улэтигэр батыhыннара сылдьара. Онтон 1970с. бэйэтин инициативатынан окко оскуола о5отун звенотун тэрийбитэ. (Бу иннинэ Арыылаахха о5олор производственнай биригээдэлэрэ сэрии кэмигэр тэриллэ сылдьыбыттара биллэр). Уонна ити звенотун 7 сайын субуруччу улэлэппитэ. «Оччолрго наставник, воспитатель о.д.а. кеме улэhиттэри кербет этилэр, эгэ хамнас, уопсай аhылык керууhулэр дуо.Бэйэбэр тэрилтэбиттэн хамнас биэрбэт этилэр,уоппускан харчыта сеп,-диилэрэ. Эссе сорох тойоттор байаары гына5ын дииллэрэ» - диэн суруйан хаалларбыта баар. То5о тэрийбиккиний?- диэн ыйыттахха, «Араас дьон баар: о5ону кулуу-элэк да оностоллр, сорук – боллур да гыналлар»,- диирэ.

      Нэhилиэк общественнай оло5ор кехтеех буолара. Учугэйдик ыллыыра, туойара, хоhоон да аа5ара. Ийэбитиниин Мария Николаевналыын элбэх бырааттара, балтылара уерэхтээх дьон буолалларыгар куус кеме буолбуттара.

      Yлэлээбит оскуолатын туhугар еруу ис сурэ5иттэн ыалдьара. Оскуоланы бутэрээччилэргэ стипендия олохтообута.Пенсия5а тахсан баран саха тылын кабинетыгар, оскуола музейыгар методическай, историческай кинигэлэрин бэлэхтээбитэ. Бу бугун да5аны, дойду историятын биир сункэннээхэй кэрдиис кэмин кэрэhиттэрин быhыытынан, уура сылдьыбыт сэбиэскэй харчыларын илдьэ кэлэн олоробун. Yчугэй ба5айытык суулаан подарок суумкатыгар укпут, истибэт буолбут тарбахтарынан уруучукатын тутан суруйбут: «На вечное хранение школьному музею. Из личной коллекции Иевлева Е.Г.».

      А5абыт, эhэбит туйа5ын хатаран о5олоро, сиэннэрэ учуутал идэтин баhылаан аскуолаларга, университекка улэлии сылдьабыт. Yерэппит да о5олоруттан учуутал буолбуттар элбэхтэр. Онон кини «Педагогическай династия», «Учууталлар учууталлара» бэлилэрдээх. Yлэтин иhин Россия Yерэ5ириитин Министерствотын Бочуотунай Грамотатынан, «В.И.Ленин 100 сааhын керсе килбиэннээх улэтин иhин» медалынан, «Социалистическай улэ кыайыылаа5а» бэлиэнэн, угус элбэх грамоталарынан на5араадаламмыта.

      Дьэ, ити курдук, биhиги а5абыт, эhэбит дэгиттэр талааннаах, талан ылбыт идэтигэр бэриниилээх дьиннээх педагог этэ. Кини сэмэй майгыта, дьонно-сэргэ5э, олоххо сыhыана биhиэхэ еруу холобур буола туруо5а.

Годы службы: 1942-1946
Место рождения: 2-Жарханский наслег Сунтарского р-на Якутской АССР
Место призыва: Сунтарский ВК
Место службы: Западный фронт, 153 отдельная стрелковая бригада
Боевые награды: медаль "За отвагу", "За Победу над Германией", орден "Отечественной войны 1 степени"
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ