Мин аҕам, Николаев Григорий Николаевич сахалыы аата ( Чоростуун ) 1913 сыллаахха Акана нэһилиэгэр дьадаҥы бааһынай кэргэнигэр төрөөбүтэ. 1929 сыллаахха Үөдэй 4 кылаастаах приходской оскуолатын икки сылынан үөрэнэн бүтэрбитэ. Акана нэһилиэгин бастакы комсомолеһа косеревскай хамсааһын активнай кыттыылааҕа Үөдэй нэһилиэгэр комсомольскай тэрилтэни тэрийсибитэ. Ньурбаҕа киирэн биир сыллаах трактористар курстарын бүтэрэн тракторист буолар уонна бастакы немецкэй ( Фардзон ) тракторга үлэлиир. 1934 сыллаахха комсомол ыҥырыытынан Алдаҥҥа көмүс хостооһунугар барар. Онно тиийэн автопаркаҕа механигынан онтон туохха барытыгар сыстаҕас үчүгэй үлэһитин иһин хаамыра абырахтыыр цехха үлэлэтэллэр уонна сотору кинини Иркутскайга үөрэххэ ыытаары гыммыттарыгар бииргэ үлэлиир табаарыһа нуучча киһитэ онно баран репрессияҕа түбэһиэҥ, дойдугун бул, диэбитин истэн дойдутугар төннөн кэлбитэ. Ол доҕорун өлүөр диэри кини миигин сэрэтэн уһун үйэлэнним диэн махтанара.
1935 сыллаахха кэлэн баран 1 Хаҥалас нэһилиэгэр ( 3 пятилетка) колхуоһу тэрийсэр. Оччолорго Ньурба райсоветын председателинэн, биллэр суруйааччы Сергей Васильев үлэлии олорбута. Киниэхэ киирэн кэпсэтэн, Мудаҥҥа элбэх үөрэнэр саастаах оҕо баара, онон онно оскуоланы тутарга көҥүл ылан, олохтоохтору мунньан, бары турунан, мас кэрдэн, киллэрэн, тутуу саҕаламмыта, ити 1935 сыллаахха этэ, ол сыл оскуола дьиэтэ тутуллан бүтэн, үлэҕэ киирбитэ. Ол дьиэ кэлин, Акана билиҥҥи турар сиригэр кииннэммитин кэннэ, көһөрүллэн киирэн, оскуола онтон интернат буолан, 2015 сылга дылы, учууталлар уопсайдара буолан турбута. Нэһилиэк салалтата туруорсан ( Эдэр бассабыык) колхозка суоччутунан үлэлэтэ ыытар. Ити үлэҕэ 1945 сылга диэри үлэлиир.
1945-47 сылларга нэһилиэк сэбиэтин председателинэн быыбарданан үлэлиир. Сатабыллаах салайааччы икки сыл иһинэн Акана бөһүөлэгин төрүттүүр. Оскуоланы, кыһыл муннугу, телефон линиятын атын сиртэн көһөрөн аҕалан туттарар. 1945 сыллаахха бастакы кулуубу астарар, киноустановканы олохтуур. 1947 сыллаахха эрчимнээх үлэһити лесхозка ылаллар. Чуукаар, Андайбыт, Өҥөлдьө, Хорула, Таркаайы нэһилиэктэрин хабар учаастак лесообъезчигынан 1950 с.диэри үлэлиир. 1951-55 сылларга бөдөҥсүйбүт ( Ленин) аатынан колхозка Аканаҕа, Чкаловка хонуу биригэдьииринэн үлэлиир. 1955 сыллаахха колхозка саҥа салаа, оҕуруот аһын үүннэрии тэриллэр. Мындыр салайааччыны колхоз правленията оҕуруот биригэдьииринэн аныыр,колхозка хортуоска үүннэриитэ кэҥиир, огурсуу, помидор, эриэппэ, турнепс, луук, горох, подсолнух үүннэриитэ тэриллэр. Нэһилиэккэ оҕуруот аһын үүннэриини төрүттэспит киһиннэн аҕам Григорий Николаевич буолар.
1957-67 сылга диэри ( Ленин) колхозка кладовщигынан үлэлиир,онтон 1967 сылга колхозтары холботолоон бөдөҥсүтэн Марха совхоһу төрүттээбиттэрэ аҕам онно Акана отделениятыгар кладовщигынан үлэлии хаалбыта. 1978 сылга дылы кладовщик курдук улахан эппиэтинэстээх үлэҕэ бэриниилээхтик үлэлээн кэлбитэ. Ити үлэлиир кэмнэригэр саҥа бурдук харайар ыскалааттары туттарар,үлэни механизациялыыр. Уҕараабат эрчимнээх буолан аҕам ханна да үлэлээбитин иһин суолун ииһин хаалларбыт киһи. Ол курдук сүрэҕин баҕатынан туох үлэ көстөрүнэн сайыҥҥы өттүгэр бэйэтэ көҕүлээн олордуллубут хаппыыстаттан сир быстаран ылан көрбүтэ онтун быыһыгар оҕуруот биригээдэтигэр оҕолорго настаавниктаан сылдьыбыта кыһыҥҥы өттүгэр качегаардаан сайын окко звеноҕа тахсыһан биир сиргэ олорон көрбөккө үлэ үөһүгэр сылдьыбыта. Аҕам сыралаах үлэтэ үрдүктүк сыаналаммыта, икки төгүл(Үлэҕэ килбиэнин иһин), (Үлэ ветерана) медалларынан наҕараадаламмыта. Элбэх төгүл райсовет, райком, колхоз, совхоз, нэһилиэк Бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмыта. Элбэх быыбардарга нэһилиэк Сэбиэтин депутатынан, колхоз правлениетын чилиэнинэн быыбардаммыта. 1967 сыллаахха нэһилиэк Бочуотун кинигэтигэр киллэриллибитэ. Кыра үөрэхтээҕин үрдүнэн, бэйэтэ үүнэн-сайдан киэҥ билиилээх, үчүгэй сэһэнньит, ыччат тапталлаах наставнига, нэһилиэк биир күүстээх саахымаччыта, дуобаччыта, симиин сымнаҕас куоластаах тойуксута. Куорат ипподромҥа бүтэһик ыһыаҕар, аҕам үҥкүү тыла этэн, саамай саастаах үҥкүү тылын этээччи диэн номинацияны ылбыта, кэлин өссө да этиэн баҕарар этэ да батыһар киһитин кыайан истибэт буолан оһуохай эппэт буолбута. Аҕам 83 сааһыгар диэри совхоз, колхоз чилиэнинэн, үлэһитинэн сылдьыбыта.
Аҕам 2012 сыллаахха, 99 сааһыгар, киһи быһыытынан дьоллоох олоҕу олорон, суох буолбута.
Ахтыыны суруйда уола - улэ бэтэрээнэ, СР суол транспорын бочуоттаах улэьитэ Николаев Михаил Григорьевич. Муус устар 18 кунэ 2020 сыл.
