Биһиги ийэбит, эбэбит Стрекаловская Марфа Николаевна 1917 сыллаахха Уус Алдан улууһугар Түүлээх нэһилиэгэр Хаттыгыга олохтоох Матрена Федотовна уонна Николай Алексеевич Стрекаловскайдар дьиэ кэргэҥҥэ үһүс оҕонон күн сирин көрбүтэ. Аҕата Николай Алексеевич – кадровай булчут, стахановец диэн бочуоттаах аатын ылбыта. Кини сэрии кэмигэр бултаан, балыктаан  элбэх дьону аһатан, дьон махталларын сиэннэрэ, хос сиэннэрэ билиҥҥэ диэри истэбит.

Ийэтэ Матрена Федотовна элбэх оҕо ийэтэ, герой ийэ. Улуус олоҥхоһуттарын кинигэтигэр 2009 сыллаахха киирбитэ.

Биһиги ийэбит Марфа Николаевна 15 сааһыттан Хаттыгы колхозка ыанньыксытынан үлэлээбитэ. Бэйэлэрэ ынахтарын ыан, ньирэйдэрин бүөбэйдээн сайыннары, кыһыннары үлэлииллэрэ.

Сэрии саҕаланыытыгар 24 саастаах этэ. Кэргэннэнэ сылдьыбыт, икки уол оҕо төрөөн баран, ыалдьан өлбүттэр. Сэрии сылларыгар соҕотох буолан, Алдаҥҥа үлэҕэ ыыппыттар. Онно баран, мас кэрдиитигэр, оттук мас бэлэмнээһинигэр үлэлээбитэ. Наһаа ыарахан үлэ диирэ. Усулуобуйалара да үчүгэйэ суоҕа. Дэлби ыалдьаллар эбит.

Хата кини этэҥҥэ сылдьыбыта. Кыайыы буолбутугар аһаҕас грузовой массыынаҕа олорсон дьиэлээбиппит диирэ. Сэрии кэнниттэн син олох тупсан испит. Үлэ күнүнэн көрөн, хамнас ааҕыллара. Арыынан, этинэн, бурдугунан. Сэриигэ үс быраата ыҥырыллыбыттара – Василий Николаевич доруобуйатынан сыыйыллан, эрдэ дойдутугар төннүбүтэ, Николай Николаевич сэрии толоонугар охтубута (1944 с.), уҥуоҕа братскай могилаҕа, Литва сиригэр хаалбыт. Аата онно суруллан турар.

Алексей Николаевич Японияны кытта сэрии кыттыылааҕа. Сэрииттэн тыыннаах төннөн кэлэннэр, ыал буолан, оҕо-уруу төрөтөн, дьоһун ыал буолбуттара. Василий тутууга, Алексей советскай-партийнай үлэҕэ үлэлээбиттэрэ. Иккиэн сэрии ветерана бочуоттаах ааттаммыттара, мэтээллэринэн наҕараадаламмыттара.

Ийэбит сэрии сылыгар үлэтин иһин Сталин мэтээлинэн наҕараадаламмыта, кэлин сүөһү үлэтигэр ыанньыксытынан, ньирэй көрөөччүнэн өр сылларга үлэлээбитэ. Хаттыгыга, онтон Түүлээх нэһилиэгин Кылаайы учаастагар үлэлээбитэ. “Дириҥ атах”  ферматыгар кыһынын, “Арҕаа төбө» сайылыгар сайынын үлэлээбитэ. Кыайыы үбүлүөйдээх мэтээллэринэн, элбэх көрдөрүүлээх үлэтин иһин махтал суруктарынан, грамоталарынан наҕараадаламмыта. 1960 сыллаахха балтыгар Марияҕа Мэҥэ Хаҥалас оройуонугар кыргыттарын батыһыннаран көһөн тиийбитэ.

   Марфа Николаевна үс кыыс оҕолонон, 13 сиэннэнэн, элбэх хос сиэннэнэн, хос да хос сиэннэнэн, 79 сааһыгар үктэнэн баран, күн сириттэн барбыта.

 Ахтыыны бэлэмнээтэ орто кыыһа Брызгалова Александра Федотовна.