В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 01.02.1918-01.01.2006

Кубарова Марфа Григорьевна, үлэ, тыыл бэтэрээнэ.

Ийэм, Кубарова Марфа Григорьевна 1918с. олунньу ый 1 күнүгэр Горнай оройуонун Маалтааны нэһилиэгэр Кэптиҥҥэ төрөөбутэ. Ийэтэ Кириллина (Гаврильева) Ульяна Спиридоновна. Аҕата- Кириллин Григорий Алексеевич, ийэм кураҕаччы кыыс буолтун кэннэ эмискэ ыалдьан өлбүт. Эбэм 4 оҕолоох аҥаардас хаалбыт: Екатерина, Анастасия, Семен, Марфа. Кэлин Степанов Григорий Константиновичтыын холбоhоннор биир кыыстаммыттар - Степанова (Сидорова) Парасковья Григорьевна.

 Ийэм, Марфа Григорьевна олус көнө, холку майгылаах, күүстээх үлэһит, мындыр өйдөөх кэрэ киһи этэ. Ийэтэ, эдьиийдэрэ үөрэтиилэринэн кыра сааһыттан иистэнньэн, уус. 5 сааһыттан куобах кулгааҕын имитэн, аттаран тигииттэн саҕалаан, улаатыыта туостан, мастан араас оноһуктары, таҥастан, туулээх тириититтэн, таба, тайах тыстарыттан кэтиллэр таҥастары тигэн, иһити-хомуоһу оҥорон элбэх дьонно кеме буолбута.

Ийэм 4 кылаас үөрэхтээх. Үөрэҕэр олус үчүгэйдик үөрэммит. Колхозтааһын буолбутугар дьоно 20-чэ ынах сүөһүлэрин, 30-н тахса сылгыларын уопсайга холбоон «Комбайн» колхозка киирбиттэр. Чааһынайдарыгар 1 ыанар ынахтаах, 1 торбостоох хаалбыттар.

Төһө да үөрэҕэр үчүгэйдик үөрэннэр, ийэм салгыы үөрэммэккэ, колхозка киирэн үлэһит буолбут. Маҥнай ийэбин Кэптинтэн 7 кестеех сиргэ “Тонуулаахха” “Муоһааны ” диэн сиргэ убаһа аһатыытыгар үлэлэтэ ыыппыттар. Онно кыһыны быһа үлэлиир. Ол кэнниттэн, Кэптин уонна Маҕаны икки ардыгар суол оҥорууга үлэлиир. Мас кэрдэн бадарааннаах, кута сиргэ сааһылаан суолга уран, тэҥнээн, дьахтар аймахха ыарахан үлэҕэ үлэлээбитэ.

1946 сылтан ийэм миигин төрөтөөт, олунньу ыйга кыһыл оҕо биир ыйым туолаатын, миигин эбэбэр көрдөрө хаалларан, сүөһү керүүтүгэр “Бүөрдээххэ”, “Чараҥҥа” үлэлиир. Оччолорго оҕоломмут дьахтар уһуннук оҕо көрөн олорбот кэмэ этэ.

1950 сыллаахха ийэм Николай Романович Кубаровка кэргэн тахсан Кэптин бөһүөлэгиттэн биэс көстөөх “Хороҥку” диэн сиргэ көһөн киирэбит. Аҕам- Николай Романович 1924 сыллаах төрүөх, Японияны кыайыы иһин мэдээллээх, сэрии кыттыылааҕа. 1957 сыл олунньу ый 27 күнүгэр Кэптин кулуубун маһын кэрдиитигэр үлэлии сылдьан, оһолго түбэһэн өлбүтэ. Аҥаардас хаалтын кэннэ ийэбэр уонна миэхэ улаатыыбар эһэм Кубаров Роман Тимофеевич улахан күүс-көмө буолбута. Эһэм 1971 сыл “Бүөрдээх” учаастагар олорон 85 сааhыгар олохтон туораабыта.

Хороҥкуга киириэҕиттэн ийэм фермаҕа субан сүөһү көрүүтүгэр үлэлиир. Ол кэмҥэ фермаҕа үс сүөһү көрөөччү үлэлииллэр: Кубарова Дария Васильевна, Егорова Марфа Николаевна уонна мин ийэм- Кубарова Марфа Григорьевна. Сүөһүлэрин аһаталлара, ууларын баһаллара. Сүөһүлэрин уулатар ойбоннорун бэйэлэрэ тэһэллэрэ, сүөһүлэрин сааҕын таһааран балбаахтыыллара, онтуларын саас буоллаҕына тыаҕа ыраах состороллоро. Ийэм сүөһү көрөрүн быыһыгар, сүөһүлэргэ сиэтэр отторун биир атынан, биир оҕуһунан атастаһыннара сылдьан таһара. Оччолорго техника диэн суох, барыта илии ыарахан үлэтэ этэ. Онтон 1964-1973 сс. “Буердээх” учаастагар “подсос” сүөһү көрөөччүнэн, эмиэ илии ыарахан үлэтигэр үлэлээбитэ.

1973с. Мэҥэ- Хаҥалас оройуонун Баатара нэһилиэгэр, Сыымахха ийэбин кэргэмминээн Попов Михаил Петровичтыын көһөрөн аҕалбыппыт. Ийэм барахсан кэлэн сиэттэрин көрсөн, хаhаайыстыба улэтигэр улахан күүс-көмө оҥорбута, олохпор улахан өйөбүл буолбута. Ону тэҥэ иистэнэрин, уһанарын олох умнубатаҕа: араас тириини, тыһы имитэн бэргэһэ, этэрбэс, кээнчэ, үтүлүк, истээх ыстаан, суорҕан, тэллэх, таҥастан тигиллэр араас таҥастары сиэттэригэр уонна олохтоохтор наадыйан көрдөстөхтөрүнэ быһа гыммакка тигэрэ.

Күнду ийэм- Кубарова Марфа Григорьевна, үлэ, тыыл бэтэрээнэ олохтон 2006 сыллаахха тохсунньу ый 1 кунугэр элбэх сиэн, хос сиэн эбээлэрэ буолан кун сириттэн барбыта. Олоххо кэлбит аналын толорон, дойдутун, дьонун- сэргэтин туһугар күүстээхтик үлэлээн, сэмэйдик олорон ааста. Кини сырдык мөссүөнүн, тапталын сүрэхпитигэр иҥэрэн хаһан да умнуохпут суоҕа, кини олоххо сыһыана кэлэр ыччаттарыгар мэлдьитин үтүө холобур буола туруоҕа.

Марфа Григорьевна Кубарова төрөппүт кыыһа -

 Попова Светлана Николаевна, Сыымах бөһүөлэгин олохтооҕо.

 

 

 

 

 

 

 

 

Место рождения: Малтанский наслег
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ