В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 1926-2013 гг

Анемподистова Антонина Васильевна 1926 с. Кыргыдай нэһилиэгэр Нэлчэкэ өтөҕөр төрөөбүтэ. Ийэтэ Егорова Екатерина Петровна, аҕата Анемподистов Василий Петрович. Дьонноро Мастаах эбэ Нэлчэкэтигэр арҕаа өтөххө олохтоохтор. Онтон оҕолорун үөрэттэрээри Кыбыгыдьаан өтөҕөр көһөллөр. Мантан сылдьан Туора күөл оскуолатыгар үөрэммитэ. Салгыы Балаҕаччы оскуолатыгар үөрэнэ сырыттаҕына сэрии буолар. Аҕата Баһылай 1942с. иккис ыҥырыкка сэриигэ барар. Онон алтыс кылааска үөрэнэн иһэн оскуолатыттан уурайарга күһэллэр. Икки кыра бырааттара, балта, ыарыһах ийэтэ кини көрүүтүгэр-харайыытыгар хаалаллар. Онон уон түөрт сааһыттан «социализм суола» колхозка араас үлэҕэ үлэлээн дьонун иитэр кыһалҕа кини дьарамай санныгар сүктэриллэр. Кыһын пиэрмэҕэ оҕуһунан от тиэйиитэ, сиргэ балаакканан хоно сылдьан муҥхалааһын, сайынын от оттооһуна, бурдук ыһыыта, хомуура. Сап саҕаттан салҕанан сэрии сут-аччык сылларын этэҥҥэ туораабыттара.

      Ол  кэмнэри биһиги ийэбит бэйэтэ маннык ахтан хаалларбыта баар: «Сэрии иннигэр колхуостар арыый кыаҕыран, дьон олоҕо-дьаһаҕа көммүтэ. Дьон үлэни үөрэ-көтө үлүмнэһэн туран үлэлиир этилэр. Ол кэмнэргэ дэриэбинэҕэ улахан типовой хотону тутан сэрии иннигэр 1939с. үлэҕэ киллэрбиттэрэ, кулууп дьиэтин сэрии кэнниттэн кэлэн ситэрбиттэрэ.

    Сэрии саҕаламмыта. Кыанар дьоммут сэриигэ ыҥырыллан барбыттара. Кырдьаҕастары, дьахталлары кытта оҕолор хаалбыппыт. Айылҕа кытта кыһарыйбыта, кураан сайыннар турбуттара, олохпут туруга мөлтөөбүтэ, аччыктааһын саҕаламмыта. Сэрии сут сылларыгар күөллэрбит балыга, мундута өлүүттэнмөһүрүйбүттэрэ уонна өтөх иһинээҕи ыаллар ким туохтааҕынан хардарыта көмөлөсүһүү абыраабыта. Абаҕабыт Чаһыы Киргиэлэй күһүн күөллэр муустара тоҥон уйук буолуоҕуттан саас мууһу тэһэ үктүөххэ диэри муҥхатын тардан, балыгыттан кими да матарбакка балаҕаҥҥа хаалбыт кырдьаҕастарга, кыаммат дьоҥҥо, оҕолорго тэҥҥэ өлүүлээн түҥэтэн дьону абыраабыта. Саас ыһыы үлэтигэр, сайын окко «ыһыкпыт» диэн туу илдьэ сылдьар этибит. Муундулаан сиэн үксүн онон аһаан үссэнэн сылдьар этибит. Оччотооҕу дьон аһыыр аспыт кырыымчык, таҥнар таҥаспыт татым диэн муҥатыйа сылдьыбат этибит. Буолуохтааҕын курдук ылынан үлэҕэ түбүгүрэрбит. Баҕар кэнэҕэскитин маннык үчүгэй олох кэлиэн иһин оннук бөҕөх санаалаах сылдьыбыппыт буолуо. Уонна сэриигэ барбыт дьоммут сэриии бүттэҕинэ хайдах барбыттарын курдук бары тыыннаах кэлиэхтэрэ диэн өйдөбүллээх сылдьыбыппыт».

      Кэлин биэнсийэҕэ тахсыар диэри оҕо саадыгар  үлэлээбитэ. Бу тэрилтэ маҥнай арыллан үлэлиир сылларыгар үлэтэ ыарахан этэ. Хас да оһоҕу оттон, сайын аайы кирпииччэ үктээн оһохтору көтүрэн өрөмүөннээн, мууһу, маһы бэлэмнээн, оҕолор утуйар таҥастарын илиинэн сууйан, түүнүн оҕолору көрөн хонсон оннук үлэлээн сылдьыбыттара. Тыылга үлэтин иһин Сталин мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Тыыл, үлэ бэтэрээнэ. Кэргэнинээн Дмитрий Николаевич Чемпоровтыын 64 сыл бииргэ олорбуттара, аҕыс оҕолоохтор 3 кыыс, 5 уол, элбэх сиэн, хос сиэннэр кинилэр утумнарын салгыыллар.    

        Оҕолор үгүстэрэ дойдуларыттан тэйбэккэ тыа ыалын сиэринэн хаһаайыстыба тэринэн ынах сүөһү, сылгы тутан олороллор. Августина тыа хаһаайыстыбатын специалиһа, идэтинэн өр сылларга үлэлээбитэ. Роман киномеханик, пенсионер. Анна бухгалтер совхозка, СХПК идэтинэн үлэлээбитэ. Василий Мастаах совхоз Кыргадайдааҕы отделениятыгар пенсияҕа тахсыар дылы араас үлэҕэ үлэлээбитэ. Григорий хаһаайыстыбаҕа тутаах киһи.

         Улахан кыыс Елизавета идэтинэн тыа хаһаайыстыбатын институтугар үлэлээбитэ. САССР ахсыс ыҥырыылаах Үрдүкү Сэбиэтин депутата. Кэргэнэ Герасим Семенович Васильев Саха театрын  артыыһа, Олоҥхо театрын фольклор жанрдарыгар специалиһа. Россия үтүөлээх артыыһа, Саха Республикатын народнай артыыһа, Бочуот Знак орден кавалера, СССР государственнай премиятын лауреата. Уоллаах кыыс оҕолоохтор. 

Кыыстара Саргылана Олоҥхо театрыгар администратор, кини кэргэнэ Андрей Саха государственнай циркатыгар реклама отделыгар үлэлиир. Оҕолоро: Лиза экономист идэлээх, Тоня электромонтер идэлээх, Наташа ФТЛ 11 кылааһыгар үөрэнэр, аччыгыйдара Гера 2 саастаах. Уоллара Дмитрий «Весовой контроль автодорог РС(Я)” тэрилтэҕэ салайааччы директор,  икки кыыс оҕолоох. Улахан кыыһа Марина ФТЛ 11 кылааһыгар үөрэнэр, кыра кыыһа Кристина Хатас оскуолатын 5 кылааһын үөрэнээччитэ.

         Орто уол Петр  Дмитриевич тутуу үөрэхтээх, идэтинэн үлэлээбитэ. Кэргэнэ Марфа Матвеевна юрист, идэтинэн үлэлээбитэ. Икки уол о5олоохтор: улахан уол Дима ХИФУ -ну бүтэрэн архитектор идэлээх, үлэлиир. Кыра уол Айсен Росгвардияҕа үлэлиир.

        Кыра уол Реворий Дмитриевич культура колледжын бүтэрэн режиссер идэлээх, культураҕа  15 сыл таһаарыылаахтык үлэлээн баран билигин Саханефтегазсбыт тэрилтэҕэ АЗС-ка үлэлиир. Кэргэнэ Анна Ивановна Кемероватааҕы культура институн бүтэрэн библиотекарь-библиограф идэлээх, культура туйгуна, Булуу куоратын оҕо билиотекатыгар үлэлиир. Үс оҕолоохтор –улахан кыыстара Антонина ХИФУ медицинскай факультетын бүтэрэн врач-неонатолог идэлээх, перинатальнай центрга неонатолог -реаниматологынан үлэлиир. Кэргэнэ Виктор Петрович. ХИФУ автодорожнай факультетын бүтэрэн Росгостехнадзор тэрилтэ инспекторынан үлэлиир. Түөрт саастаах Валерия диэн кыыстаахтар.

      Уоллара Айаал ХИФУ юридическай факультетын бүтэрэн полицияга үлэлиир. Кыра кыыс Мария ХИФУ психолгия институтун студена.

 

Место рождения: ЯКУТСКАЯ АССР, Вилюйский улус, с.Кыргыдай
Боевые награды: Медаль «Ветеран труда», знак «Ветеран тыла», Медаль материнства I-II-III степени, медаль «за доблестный труд ВОВ 1941-1945», знак «Приравненный ветеран ВОВ», юбилейные медали и благодарственные письма.
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ