В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 15.03.1920—29.12.1994

Күн ийэм –  Кыайыыны уһансыбыт тыыл ветерана

 

Мин ийэм, Охлопкова (Неустроева) Елена Николаевна, 1920 с. кулун тутар ый 15   күнүгэр II-c Лөгөй нэһилиэгэр  Александра Дмитриевна Захарова (1895с.), Николай Иванович Неустроевтар (1890с.) дьадаҥы дьиэ-кэргэннэригэр күн сирин көрбутэ. Ийэм аҕата Неустроев Николай Иванович Бээрийэттэн төрүттээҕэ, ийэтэ Дмитрий Андреевич Захаров (Хатааһын) кыыһа, ӨнөргөТоҕуй аҕатын ууһуттан Захаровтартан төрүттээх этэ. Ийэм дьоно, 1912сыллаахха ыал буолан, Чуойа Чопчу (билиҥҥи Тулуна сирэ) диэн сиргэ, онтон Бээрийэҕэ Холлоҕостоох, Тыраҕатталаах диэн сиргэ олорбуттар. Урукку кыһалҕалаах олох кыһарыйан, 19 оҕоттон түөртэрин эрэ тыыннаах тутан хаалбыттар: ийэм, Мария (1921с.), Клара (1939с.)  Максим (1937 с.).  Кыра эрдэхтэриттэн  үлэҕэ эриллэн, барыны бары сатыыр, үлэҕэ дьоҕурдаах , сүрэхтээх буола улааппыттар. Ийэбит аах оҕо саастара Бээрийэҕэ, төрөөбүт  Өйөм урэхтэрин  урдугэр  ааспыта.

Сэрии кэмигэр фроҥҥа барбыттары солбуйан кырдьаҕастар, дьахталлар, оҕолор тыылга колхоз үлэтин барытын толороллоро. Мин ийэм, сүүрбэтиттэн тахсыбыт кыыс, дьонтон хаалсыбакка харса суох үлэлээн, ыанньыксыттаан, туох-баар ыарахаттары этинэн-хаанынан толору билбит киһи буолар. Ол ыар кэмнэргэ ийэбит аах сайыныгар ынахтарын бэйэлэрэ бостууктаан, отторун охсон, мунньан, кэбиһэн, кыһыныгар бэйэлэрэ от тиэйэн, ноһуом ыраастаан, балбаахтаан, ферма үлэтин олоччу дьахталлар бэйэлэрэ толороллоро. “Оччотооҕу туос-аччык, сут-кураан, ыар  кэмнэргэ аһыҥа түһэн от үүммэккэ, ынахтарбытын сатыы үүрэн, онтон бааржаҕа тиэйэн Өлүөнэ өрүһү туоратан , биир сыл Намҥа, биир сыл Кэбээйигэ кыстаан кэлбиппит”, - диэн ийэм кэпсиирэ. Ол курдук, эрэйи-эҥэрдэһэн, сылайары  аахсыбакка ньиргиччи үлэлээн,  ийэм курдук хорсун –хоодуот  дьахталлар сэрии сылларын ыарахаттарын нарын-намчы санныларыгар сүгэн, өстөөҕү кыайар күүстээх санааланан, Улуу Кыайыыны чугаһатыспыт, дьоллоох олоҕу уһансыбыт  ытык дьоммут буолаллар.

Ийэлээх аҕам икки оттүттэн оҕолоох огдообо дьон 1955с.ыал буолан аҕам дойдутугар Хомустаахха олохсуйаллар. 1957с. аҕам эдьиийдээх күтүөтэ Евдокия Петровна, Петр Васильевич Оготоевтар сүбэлэринэн,  оҕолорун  үөрэхтээх дьон оҥороору, үөрэххэ, сырдыкка тардыһан, аҕалаах ийэм, биһиги бары үөрэхтээх буолар дьолбутугар, колхоз киинигэр Кэптэнигэ көһөн  кэлэллэр. Онон биһиги оҕолор бары үөрэхтээх дьон буолбуппутугар аҕабытыгар, ийэбитигэр  махтанарбыт.

Ийэм сэрии кэнниттэн фермаҕа дайааркалаабыт. Ол кэмҥэ ыанньыксыттар ньирэйдэрин бэйэлэрэ  көрөллөрө. Биирдэ да уоппуска, өрөбүл күн диэн аахсыбакка, оҕолоннум диэн олорунан кэбиспэккэ үлэлииллэрэ. Оннук үлэлии сылдьан, ыараханнык ыалдьан, эпэрээсийэлэммитэ. Ол кэнниттэн совхозка арыыйда чэпчэки улэҕэ улэлээбитэ. Пенсияҕа тахсан баран убайым Ваня биһигини үөрэттэрээри  балыыһаҕа иһит сууйааччынан үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ.

Тыыл ветерана ийэм сэрии кэмигэр “За доблестный труд в Великой Отечественной войне в 1941—45 гг.” мэтээлинэн, колхозка, совхозка таһаарыылаах үлэтин иһин Почетнай грамоталарынан, балыыһаҕа үлэлии сылдьан “Ыччат наставнига” диэн дипломунан наҕараадаламмыта.             

Мин ийэм кыра соҕус уҥуохтаах, хатыҥыр, сүүрбүт-көппүт, түргэн туттуулаах, сүрдээх улэһит буолааччы. Уп-уһун , сырдык саһархай такымынан охсуллар суһуохтааҕа. Сып-сырдык саһархай харахтара кини үтүө санаатын кэрэһэлииллэрэ. Дьоҥҥо мэлдьи үтүө сыһыаннаах, дьон туһунан куһаҕаны хаһан да кэпсээбэт, сэмэй майгылаах этэ. Ол да иһин буолуо, соседтарын кытта олус эйэлээҕэ, хардарыта көмөлөһөн олорбуттара. Кинилэр оҕолоро ийэбин “Эбээ Өлөөнө” диэн таптаан ыҥыраллара. Ийэлээх аҕабыт иккиэн да үтүө майгылаах буолан дьиэбитигэр элбэх ыалдьыт, хоноһо да сылдьара, үгүс  оҕо-уруу, эдэр ыаллар да олорбуттара. Элбэх оҕо биьиэхэ олорон үөрэхтээх дьон буолалларыгар  күүс-көмө, өйөбүл буолбуттара.

Ийэм аҕабынаан, сэрии ветерана Охлопков Иван Петровичтыын, уопсайа  алта оҕону атахтарыгар туруоран, үөрэттэрэн , үлэһит оҥорон,  көччөх гынан көтүппүттэрэ. Улахан убайбыт Атласов Петр Петрович (иитиэх убайбыт), сибээс техникумун бутэрэн, почта начальнигынан Уус-Алдан  үгүс бөһүөлэктэригэр  барыларыгар кэриэтэ үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ, үлэтигэр куруук хайҕанара, грамоталарынан наҕараадаланара. Эдьиийбит Малышева Мария Николаевна Орехово-Зуевотааҕы  пединституту бүтэрэн, Таатта Чычымаҕар 40-ча сыл нуучча тылын, литературатын  үөрэппитэ, “За доблестный труд в ознаменование 100-летия со дня рождения В.И.Ленина” медаль кавалера, өр сыллаах үлэтэ “Отличник Образования РС(Я)”, “Учитель учителей РС(Я)”, “За вклад в развитие образования Таттинского улуса” знактарынан бэлиэтэммитэ, кэргэннээх, үс оҕолоох, сиэннэрдээх. Убайбыт Василий ЯГУ СХФ бүтэрэн, Сунтаар Элгээйитигэр олорор, идэтинэн үлэлээн  “Отличник потребительской  кооперации РФ” буолбута, Саха АССР Верховнай Советын Президиумун Почетнай грамотатынан наҕараадаламмыта, кэргэннээх, үс оҕолоох, сиэннэрдээх. Эдьиийбит Анна культурнай-сырдатар училищены бутэрэн Абыйдааҕы культура  дьиэтин директорынан, кэлин Дьокуускай куорат социальнай харалтатын киинигэр  үлэлээбитэ, билигин Мархаҕа олорор, икки оҕолоох, сиэннээх. Кыра убайым Иван ЯГУ БГФ бүтэрэн, аҕыйах сыл учууталлаан баран, атын үлэҕэ көспутэ, үс оҕолоох, сиэннэрдээх. Кыра кыыстара Евдокия ЯГУ ИФФ бутэрэн нуучча тылын, литературатын учууталынан Усуйаана улууһун Усуйаана орто  оскуолатын учууталынан үлэлиир, МО РФ  Почетнай грамотатын, “Отличник Образования РС(Я)”, “Учитель учителей РС(Я)”, “За вклад в развитие образования Усть-Янского улуса” знактар хаһаайкалара, икки кыыстаах, сиэннээх.

Хас биирдиибит олоҕор Ийэ, Аҕа диэн кундуттэн күндү дьоммут сүҥкэн оруоллаахтар. Ийэлээх, аҕалааах буоламмыт, күн сирин күндутүн корон, кинилэр тапталларыгар бигэнэн, оҕо бэйэбит улаатан, үөрэхтэнэн, киһи-хара буолан олоробут, үлэлиибит, дьоллонобут. Киэн туттабын Улуу Кыайыыны уһансыбыт күндү дьоммунан: хорсун саллаат аҕабынан – Японияны утары сэрии кыттыылааҕынан, күн-күбэй ийэбинэн – тыыл, үлэ ветеранынан. Кинилэр олорбут сырдык,  үтүө  олохторо оҕолорунан, сиэннэринэн, хос сиэннэринэн салҕанар. Тапталлаах ийэлээх аҕабыт уһансыбыт дьоллоох олохторо хаһан да уостубатын, эйэлээх чээл күөх халлааммыт күлүгүрбэтин, Ийэ сирбит үйэлэргэ чэлгийэ-чэчирии, үүнэ-сайда туруохтун!

 

 

Ахтыыны суруйда: кыыһа Барабанская (Охлопкова) Евдокия Ивановна, Саха Республикатын үөрэҕириитин туйгуна, Учууталлар учууталлара , үлэ ветерана,Усуйаана улууһун Усуйаана орто оскуолатын учуутала.

 

 

Место рождения: Якутская АССР, II Легойский наслег
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ