В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 1900 - 1967

Марфа Александровна Алексеева 1900 с. 1 Наахара нэһилиэгэр дьадаҥы дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Тулаайах кыыс Манньыаттаахха хамначчытынан үлэлии сылдьан, Дыдаа Охонооһойдуун ыал буолбуттара.

Марфа Александровна сааһын тухары Сталин аатынан холкуоска ыанньыксыттаабыта. Үлэтигэр кыһамталаахтык, үтүө суобастаахтык үлэлээн, "стахановец" үрдүк аатын ылары ситиспитэ.

Кыайыгас үлэһити ыанньыксыттар биригээдэлэрин салайарга талбыттара. Биригээдэ чилиэннэрэ сайыннары, кыһыннары ферма үлэтин көмөлөөн оҥороллоро. Ол иһин да буолуо, бастыҥнар ортолоругар өрүү аатаналлара. Марфа Александровна холкуос биир ирдэбиллээх уонна үлэни сатаан тэрийэр биригэдьиирдэрэ этэ. Сэрии иннинэ сүөһү  хаанын тупсара диэн атын сиртэн ынах, оҕус атастаһан кэлэллэрэ. Ол курдук Тааттаҕа сүөһү атастаһа баран кэлбитэ диэн оҕолоро кэпсииллэрэ. 

Сэрии кэмигэр үлэлииргэ төһө да ыарахан буоллар, Марфа Александровна биригээдэтэ бэйэтин тэтимин ыһыктыбатаҕа. Биригээдэ сайынын Айалаах сиригэр-уотугар олорон үлэлиирэ. Ыарахан кыстык кэннэ сүөһүлэрин оннуларыгар түһэрэн, үчүгэйдик аһатан сиэтэн, элбэх үүтү ыан, Сталин аатынан холкуос үүтү ыаһыҥҥа былаанын толороругар кыһаллар этилэр. Кыһынын дэриэбинэҕэ киирэн, сороҕор эрэй бөҕөнөн кыстыгы тахсаллара. Аччыктаан ырыганнаабыт ынахтарын бэйэлэрэ көтөҕөн саас далга таһааран аһаталлара. От сыатын хомуйан сылаас ууга суурайан, тиит хатырыгын оргутан  иһэрдэллэрэ, тыаттан лабыкта үргээн сиэтэллэрэ. Биригээдэ чилиэннэрэ оҕолортон, дьахталлартан, кырдьаҕастартан турара. Аны аччыктаабыт, сэниэтэ суох, тулаайах хаалбыт дьон холкуоска киирэллэрэ. Марфа Александровна кинилэргэ ийэлии сыһыаннаһан, көрөн-харайан тыыннаах хаалалларыгар элбэх кыһамньытын уурара. Ол да иһин буолуо, биригээдэ дьоно кинини өрүүтүн махтана ахталлара.

ССРС Верховнай Сэбиэтин 1946 с. от ыйын 15 күнүнээҕи ыйааҕынан Марфа Александровна Алексеева Сталин аатынан холкуос үлэһиттэриттэн биир бастакынан "Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии 1941-1945 сс. килбиэннээх үлэтин иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Мэтээл ылбытынаааҕар кини Майаҕа холкуостаахтар дьиэлэригэр сынньанарга путевканан наҕараадаламмытыгар ордук үөрбүтэ. Хаһан да сынньанар диэни билбэккэ үлэлии сылдьыбыт киһиэхэ биллэн туран улахан суолталаах буолбута чахчы.

Марфа Александровна кыыстаах уол, уон сиэн тапталлаах ийэтэ, эбээтэ этэ. Элбэх сиэннээҕин астынан, дуоһуйан, кинилэри көрөн улаатыннарыттан астынара. Оскуолаҕа баран үөрэхтээн буолан иһэллэриттэн өссө улаханнык үөрэрэ. Кинилэр ситиһиилэрин бэйэтин ситиһиитинээҕэр улаханнык тутара. Хайаларын да улаханнык мөхпөккө, аргыый аҕай кэпсэтэн улаатыннарбыта.

Марфа Александровна 1967 с. ыарахан ыарыттан өлбүтэ. Кини төһө да аччык, тиийбэт-түгэммэт кэмҥэ төрөөн улааттар, олорбут олоҕун сөбүлүүрэ. Хаһан да санаатын түһэрбэт идэлээҕэ:" Барыта этэҥҥэ буолуо", - диэн тыллааҕа. Олох араас өттүн барытын билбит-көрбүт буолан киэҥ хөҕүстээх, уһун тыыннаах этэ.

 

 

 

Место рождения: с. IНахара Мегино-КАнгаласского района Якутской АССР
Боевые награды: За доблестный труд в годы Великой Отечественной войны 1941 -1945
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ