Алексеева Татьяна Афанасьевна балаҕан ыйын 12 күнүгэр 1923 с. Хара нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Ыал улахан, кэтэһиилээх оҕото этэ. Кини төрөппүттэригэр сүрүн көмөлөһөөччүлэрэ буолбута. Кыра эрдэҕинэ сайынын Айалаахха, кыһынын бастаан Көкөт алааһар, кэлин Хараҕа олорбута. "Оҕо сааһым наар балаҕаҥҥа ааспыта. Өрүү кыстык чугаһаата да ийэбин кытта балаҕан сыбыырбын өйдүүбүн. Сүөһү уулатан, тоҥон кэлээттэ көмүлүөккэ иттэн тахсар этим. Көмүлүөк тута сылытарын наһаа үчүгэйдик саныыбын", - диэн кэпсиирэ.
Төрөппүттэрэ үөрэҕэ суох буоланнар, оҕолорун хайаатар да үөрэхтээх оҥорорго дьулуһаллара. Татьяна 9 сааһын туолбутугар Хараҕа олоччу көһөн кэлэн, Майа оскуолатыгар биэрэллэр. Оскуолаҕа кини умсугуйан туран үөрэммитэ. Бэрт кыһамталаах буолан, учугэйдик үөрэнэр оҕолор ахсааннарыгар сылдьара. "Хараттан хаһыа да буолан үөрэнэр этибит. Бары бииргэ сылдьар этибит. Таҥаспыт соччото суох буолан, кыһынын сүүрэн кэриэтэ Хараҕа тахсарбыт. Ол сылдьан сирэйбитин иһэлиппит, халтарыйан этэрбэспиппитин тоҕута түспүт диэн элбэх этэ. Ону улахаҥҥа уурбат этибит. Арай этэрбэспиппитин аһыйар этибит. Оскуола интернаттаах этэ да, биһигини, харалары, онно чугаскыт диэн ылбат этилэр. Чүүйэлэри, бөкөлөрү үксун ылар этилэр. Онно хомойбот этибит ", - диэн ол сылларын ахтара.
1941 сыллаахха Майа орто оскуолата 10с кылааһы аспыта, 26 оҕо бу кылааска үөрэнэр. Балар ортолоругар Татьяна Алексеева баар. 1942 с. ситии-хотуу аттестатын 14 оҕо ылан, орто үөрэхтээх дьон аатын ылаллар. Кинилэр Майа орто оскуолатын бастакы бүтэрээччилэрэ буолбуттара.
Төһө да ыар сыллар буолаллар, Татьяна салҕыы үөрэниэн баҕата кыайан Дьокуускайдааҕы педагогическай институтка история салаатыгар үөрэххэ киирэр.
1946 с. биир дойдулааҕар Павлов Павел Павловичка кэргэн тахсар. Павел Павловиһы Мэҥэ-Хаҥаластааҕы байыаннай комиссарынан аныыллар. Татьяна Афанасььевна кэргэнигэр тирэх буолаары кэтэхтэн үөрэххэ көһөр уонна үлэлииргэ быһаарынанр.
1946 с. Татьяна Афанасьевна үөрэммит оскуолатыгар бастаан пионер баһаатайынан, кэлин история учууталынан үлэлиир. Мантан ыла кини дьылҕата Майа орто оскуолатын кытта сибээстэнэр. Пенсияҕа тахсыар дылы кини үтүө суобастаахтык учууталлыыр.
Татьяна Афанасьевнаны ирдэбиллээх, киэҥ билиилээх учуутал, кыһамталаах кылаас салайааччытын быһыытынан үөрэппит оҕолоро ахталлар. История учууталын быһыытынан кини үөрэтэр матырыйаалын билэрэ, араас өттүттэн ырытара, атын көрүүлэри кытта билсиһиннэрэрэ үөрэнээччилэр сэргээһиннэрин тардара. Кэлин үөрэххэ туттарыстахтарына, бу предмеккэ "5" уонна "4" сыаналары ылан, учууталларын үөрдэллэрэ.
"История наһаа ыарахан предмет, онтон Татьяна Афанасьевна наһаа үчүгэй учуутал. Кинини бэйэтин истэ-көрө олоро эрэ историяҕа үөрэниэххэ сөп", - диэн элбэх оҕо ахтара. Ол да буоллар, история олимпиадатыгар, күрэхтэригэр кини үөрэппит оҕолоро улууска өрүү бастыҥнар истэригэр сылдьаллара. Татьяна Афнасьевна аҥардас дойду историятын эрэ үөрэппэт этэ. Төрөөбүт сирдэрин, улуустарын, дьиэ кэргэттэрин историятын кытта быһаччы сибээстиир этэ.
1972 с. пенсияҕа тахсан, кэргэнэ Павел Павлович куоракка үлэҕэ ыҥырыллан, Дьокуускайга көһөн киирэллэр. Татьяна Афанасьевна Дьокуускайдааҕы сибээс техникумугар библиотекарынан хойуккка дылы үлэлээбитэ. Манна үлэлииригэр оскуолаҕа өр сылларга учууталлаабыт буолан устудьуоннарга сөптөөх кинигэни буларга, кинигэни кытта хайдах үлэлииргэ сүбэ-ама буоларын устудьуоннар сыаналыыллара. Бочуоттаах сынньалаҥҥа олорон оҕолоро үөрэнэллэригэр, үлэлииллэригэр тирэх буолбута.
Татьяна Афанасьевна ыал улахан оҕото буолан, сүрдээх эппиэтинэстээх киһи этэ. Бииргэ төрөөбүт иккиэ эрэ буоланнар, оҕолоро бэйэ-бэйэлэригэр тирэх буоллуннар диэн 7 оҕо амарах ийэтэ буолбута. Оҕолоро киэҥ билиилээх, үлэһит дьон буолалларыгар улахан кыһамньытын уурбута. Оҕолоругар, сиэннэригэр кинилэр тирэх дьонноро этилэр. Быраата Максим Афанасьевич эрдэ ыарахан ыарыыттан өлбүтүн кэннэ, кини оҕолоро үөрэнэллэригэр, атахтарыгар туралларыгар Татьяна Афанасьевна, Павел Павлович улахан кыһамньыларын уурбуттара.
Онтон учуутал быһыытынан Татьяна Афанасьевна үөрэппит оҕолорун дьылҕаларын өрүү интириэһиргиир этэ. Сибээһин хаһан да быспат, бэйэ-бэйэлэрин кытта ситимнээн биэрэр үгэстээҕэ. История учуутала буоларын хаһан да умнубат этэ: дойдуга буола турар түгэннэри ырытар, дьүүллэһэр идэтин оҕолоругар, аймахтарыгар иҥэрбитэ.
Татьяна Афанасьевна сэтинньи 13 күнүгэр 2005 сыллаахха өлбүтэ. Кини сырдык мөссүөнүн оҕолоро, сиэннэрэ, аймахтара ахта, махтана саныыллар.
