В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 15.02.1933 - 1998

Биһиги дьиэ кэргэн билигин да туоххаһыйа суохтуур-ахтар күндү киһибит, айбыт аҕабыт, Васильев Андрей Яковлевич, Мэҥэдьэк (Хатыы) сириттэн төрүттээх. Убайбыт Танхаров Иван Яковлевич (Чаҕылык) сыралаһан мунньан таһаартарбыт төрүччүтүгэр ыйылларынан, Кытархай аҕа ууһуттан бэһис көлүөнэ Тигиилээх Дьөгүөссэ сыдьаана эбит, аҕабыт. Эбэбит Танхарова Маайа тоҕус оҕотуттан аҕабыт алтыс оҕоннон 1933 сыл олунньу ый 15 күнүгэр күн сирин көрбүт.

Аҕа Дойду сэриитэ саҕаланарыгар тоҕустаах чороччу улааппыт уолчаан этэ. Ол саҕанааҕы кыһарҕаннаах сэрии сылларын оҕолорун курдук ситэ оонньооботох оҕо сааһа тыыл үлэтигэр ааспыта. Колхозка кыайар үлэтигэр барытыгар дьонугар көмө буолан дохуот күнэ аахсыбыт. 1950 сылтан 18 сааһын туолан үлэ киниискэтэ толоруллан, колхоз туруу, кыайыгас үлэһитэ буолар.

1967 сылтан Ст.Васильев совхоз Киин уһаайбатыгар суоппарынан биир да сэмэтэ-суҥхата суох үлэлээн, 1972 сыллаахха Киин уһаайба ремоннуур мастерскойугар маастар-наладчигынан көһөрөллөр. Сыл үлэтин кэнниттэн Киин уһаайба Нефтебазатыгар сэбиэдиссэйинэн аныыллар. Ити курдук үтүө суобастаахтык кэлин совхозка разнорабочайынан, механигынан, саҥа тэриллибит «Сельхозхимияҕа» механик-кладовшыгынан бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар дылы үлэлээбитэ. Совхоз сылгы собуота буолбутугар пенсияҕа тахсан баран 1994-1996 сылларга Нефтебазаҕа сэбиэдиссэйдээбитэ.

Аҕабыт ханнык да үлэҕэ үлэлээтэр эппиэтинэстээхтик, суобастаахтык үлэлээбитин үгүс Бочуотунай Грамоталар «Ударник коммунистического труда», «За работу без аварий 2 степени» знактара туоһулууллар.

Бииргэ алтыспыт, үлэлээбит доҕотторо-атастара кэрэ-бэлиэ күннэри, бырааһынньыктары ылсаллара, бултка, сиргэ сылдьаллара, барытыгар көмөлөсүһэллэрэ. Элбэх оҕолоох ыал буоламмыт оҕо-аймах өрүү толору, чугас-ыраах аймахтара дьиэлэнэн оскуолаҕа үөрэммиттэрэ.

Олоҕун аргыһын истиҥ ийэбитин Марыынаны ис сүрэҕиттэн уйаннык таптаан 1961 сыллаахха ыал буолбуттар. Дьоммут барыта 7 оҕоломмуттара: Аркадий, Муза, Оксана, Яша, Маайыс, Вася, Гоша. Васяны  үтүө, аһыныгас буолан, оҕото суох ыал көрдөһүүтүн быһа гыммакка ииттэрэ биэрбиттэрэ. Семен Иванович, Мария Семеновна Ивановтар улахан уоллара буолан иитиллибит иэһин толору төлөөбүтэ. Дьоһун ыал аҕата, Маалыкайга олорор.

Дьоммут ийэ, аҕа буолбут эппиэтинэстэрин толору ситэрэн оҕолоро бу олоххо идэлээх үлэһит буолан бигэтик атахха туран, бэйэбит ийэ-аҕа, эһээ-эбээ буоллубут. Аркадий кэргэнэ Ольгалыын түөрт оҕолоох, сиэннээх. Хатыыга олорор, ЖКХҕа маастар. Муза Колакаров Сэмэнниин 7 оҕо, 5 сиэн тапталлаах ийэтэ-аҕата, эбэтэ-эһэтэ, олохтоох УПО минньигэс астаах биэкэринэн, сылааһы тутан олорбут бастыҥ кочегарынан үлэлээнэр бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсан Маалыкайга олороллор. 8 оҕо иһирэх ийэтэ,---- сиэн эйэҕэс эбэтэ Оксана кэргэнэ Лыткин Байбаллын Дьокуускайга олороллор, сиэннэри көрсөллөр. Яша өр сылларга Ст.Васильев совхозка үрдүк көрдөрүүлээх сүөһү үлэһитинэн үлэлээн, экэнэмиис идэтин үөрэнэн билигин Дьокуускайга------үлэлиир, олорор. Маайыс 3 оҕолоох, Убайаан оҕо уһуйаанын тотоойу-минньигэс астаах поварынан үлэлиир, олорор. Гоша кэргэнэ ----4 оҕолоохтор, Дьокуускайга олороллор, үлэлииллэр.

Аҕабыт Өндүрэй дьиэтигэр-уотугар аһара бүгүрү, сатабыллаах хаһаайын, байанайдаах булчут этэ. Уолаттарын кыыс-дьахтар үлэтэ диэн араарбакка барытыгар үлэлииргэ бэйэтинэн холобур буолара. Тыа ыалын үгэһинэн сүөһү, сылгы ииттэн олорбуппут. Онно ийэбитигэр тэҥҥэ сылдьыһара, көмөлөһөрө. Окко-маска бары үөрэ-көтө сылдьарбыт. Аҕабыт барахсан үгүстүк мээрилэммэккэ, ыһыыта-хаһыыта суох, налыччытык сылдьан үлэлиирэ, бэйэтинэн үтүө холобуру көрдөрөрө. Ийэбитигэр ураты уйаҕас сыһыаннааҕа, көмүскүү-хараанныы сыһыаннаһара. Кыра ол-бу муокастарбытын, сыыһабытын үгүс үөгүтэ суох өйдөтөрө-быһаарара. Истиҥ сыһыаҥҥа улаатан-иитиллэн дьиэ кэргэммитигэр тутуһа сатыыбыт.

Оҕо сааспыт сүппэт кэрэ өйдөбүллэрэ хартыына курдук тиһиллэллэр: аҕабыт ыраах айантан кэһиилээх, бутаан илии тутуурдаах кэлэрэ, сааскы чаҕыл күҥҥэ саһаанныы ат сыарҕатынан айан, сырылас куйаас сайыҥҥа ыһыахтаары, онтон оттуу бараары хомунуу, көмүс күһүн кэлиитэ сир аһын сомсоору сахсыныы, кырыа кыһын буолуута оттуллубут оһох иннигэр олорон ийэбит ырыатын, аҕабыт кэпсээнин истээһин, харыйа быһан аҕаларын күүтүү уо.д.а. истиҥ түгэннэр сүппэтик бааллар.

Күндү киһибитигэр үс улахаттара сиэттэр минньигэс сыттарын бэлэхтээбиппититтэн үөрэбит. Кырачаан сиэннэрэ тоотойо сүүрэллэрин-көтөллөрүн сэмээр мичимээрдээн көрөн олороро бу баар курдук…

1998 сыл аҕабыт барахсан бу күн сириттэн ыарахан ыарыыттан барбыта… Кини дьоһун олоҕун үгүс сиэттэрэ, хос сиэттэрэ салгыахтара. Кинилэргэ эһэлэрин туһунан үтүө өйдөбүл, кэс тылбыт бу  кыра ахтыыбыт буоллун.

Андрей Яковлевич Васильев оҕолорун ахтыыта

Место рождения: Нюрбинский улус, село Хатыы
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ