Биһиги эһээбит Белолюбскай Ксенофонт Титович I Хайахсыт (Арыылаах) нэһилиэгэр 12.01.1914с төрөөбүт. Аҕата Белолюбскай Тит Алексеевич, ийэтэ Ирина Афанасьевна Белолюбская (Сыромятникова). Марфа диэн эдьиийдээх, Елена уонна Александра диэн балыстардаах эбит. Аччыгый Бааччах диэн алааска олорбуттар. 1917с. Тыа хаһаайыстыбатын биэрэпиһигэр бэлиэтэммитинэн 1 оҕустаахтар, 3 ыанар ынахтаахтар, 4 кыра сүөһүлээхтэр, 7 дэһээтинэ оттуур ходуһалаах, 0.21 дэһээтинэ бурдук ыһар сирдээх эбиттэр (“I Хаяхсыт(Арыылаах)“ киниигэттэн). Ксенофонт кыһалҕа дьиэн тугун бэрт кыра сааһыттан билэн улааппыт. Ол да буоллар үөрэххэ тардыһыылаах буолан сэттэ кылаастаах оскуоланы ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбит. 16 саастааҕар “Олох оҥоһуута” диэн колхуоһу тэрийсибит, 17-гэр нэһилиэк сэбиэтин суруксутунан үлэлээбит. Үөрэҕэ суохтары үөрэхтээһин, ыраас, чэбдик олоҕу пропагандалааһын, дьиэттэн хотону араарыы курдук киэҥ далааһыннаах үлэлэргэ көхтөөхтүк кыттан нэһилиэгин дьонун-сэргэтин ытыктабылын ылбытын туоһутунан 1934с комсомол оройуоннааҕы IV кэмпириэнсийэтигэр, 1936с. Чурапчы оройуонун Сэбиэттэрин IV сийиэһигэр нэһилиэгиттэн депутатынан талыллан кыттыбыта буолар. Кэнники Чурапчыга райпотребсоюзка ыскылаат сэбиэдиссэйинэн, заготовка агенынан, милиция отделыгар сотруднигынан үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Манна эмиэ биир бастыҥ общественник, спортсмен быһыытынан биллэрэ. 1937 сыллаахха Дьокуускайга байыаннай оскуола5а үөрэммитин, ГТО, Ворошиловскай стрелок нормаларын ситиһиилэхтик туттарбытын туоһулуур докумуоннар бааллар. Осоавиахим оройуоннааҕы тэрилтэтин улэтигэр кыттан нэһилиэктэринэн бойобуой винтовканы үөрэтиини ыытыспыта, МОПР үлэтигэр эмиэ күүс-көмө буолара.
1938 сыллаахха Төлөйтөн төрүттээх Захарова Мотрена Дмитриевнаны кэргэн ылан, уол оҕолонон, Чурапчыга дьиэ туттан дьоллоохтук олордохторуна сэрии саҕаламмыта. Ксенофонт 1942с кулун тутар ый 14 күнүгэр сэриигэ барбыта. Эбээм Мотрена Дмитриевна кэпсииринэн: “оччолорго мин райкомҥа секретарь-машинистканан үлэлиир этим, улэм элбэх уонна бэйэм да килбигим бэрт буолан кэргэммин атаарарга көҥүллэтэ сатаабатаҕым. Дьүөгэлэрим атаара бара оҕус диэбиттэригэр дьэ өйдөнөммүн ыстаммытым да, хойутаан массыынаҕа олорбуттарын кэннэ тиийбитим. Ксенофонт миигин көрөөт, түһэ охсон утары сүүрэн кэлэн кууһан ылан уураан-сыллаан баран төттөрү сүүрэн тиийэн олорбута да, барбыттара. Ол тиһэх көрүүм этэ... Сэриигэ барарыгар уола Боря иккилээх, оттон кыыспын ыарахан сылдьар этим. Хара барыа5ыттан куруук суруйбута. Иккис о5обут кыыс буолбутугар олус да үөрэн суруйда этэ. ” Дьонун туһунан куруутун саныыр, болҕомтолоох кэргэн, амарах аҕа буоларын фронтан дьонум льготанан туһаннынар дьиэн ыыппыт справката туоһулуур. Хомойуох иһин фронтан ыыппыт суруктара суппуттэр, биир хаартыска эрэ баар.
Эһээбит Ксенофонт Титович уһун, ыарахан сэрии бойобуой суолун ааспыт. Связист уонна пулеметчик идэтин баһылаабыт. Үһүс Белорусскай фронт 5-с гвардейскай стрелковай корпуһун, 19-с гвардейскай стрелковай дивизия 56-с гвардейскай стрелковай полкатыгар сэриилэспит. Кини гвардия сержана, взвод командирын солбуйааччы эбит. Фроҥҥа сылдьан партия кэккэтигэр кандидатынан киирбит. 1944 сыл сайыныгар 3-с Белорусскай фронт сэбиэскэй армия биир улахан уонна ситиһиилээх «Багратион» операциятыгар кыттыбыт.Бу байыаннай операция түмүгэр Белоруссия, Литва, Польша сорох өттүлэрэ босхоломмуттар. Эһээбит манна инники күөннэ сэриилэспитэ. Биирдэ кинилэр взводтара өстөөх кэтэһэр тахсыбыта, уонна онтон соһуччу охсууну оҥорбута. Ити киирсии түмүгэр кинилэр элбэх немец саллааттарын өлөрбүттэрэ, билиэн ылбыттара. Атырдьах ыйыттан Илинни Пруссия Кудиркос-Науместис куоратын аттыгар уһун уонна суостаах кыргыһыы саҕаламмыт. Ньиэмэстэр манна элбэх сэриини, танкалары уонна мотопехотаны мунньан утары киирбиттэр.
1944сылын алтынньы 17 күнүгэр Кудиркос-Науместис аттыгар турар Гренфельд дэриэбинэни босхолуур иһин кыргыһыыга геройдуу өлбутун туһунан кутурҕаннаах биллэрии кэлбитэ. ССРС Оборонатын министерствотын Подольскайдааҕы архивыттан булуллубут докумуон (АМО СССР, ф.33, оп. 690155, д.4031, л.76) кэпсииринэн, Ксенофонт табаарыстарынаан хаһыа да буолан атыттартан арыый урутаан немецтар траншеяларыгар адьас ыкса сыыллан киирбиттэр, гранааталары бырахпытар уонна “Ураа” дьиэн хаһытаабытынан траншеяҕа ыстаммыттар. Ити суостаах кыргыһыыга хорсуннук охсуһа сылдьан кини сырдык тыына быстыбыт.
Хорсун быһыытын үрдүктүк сыаналаан 5-с Краснознаменнай корпус командованиета, 1944с ахсынньы ый 16 күнүгэр, 0368 нүөмэрдээх бирикээһинэн Аҕа дойду сэриитин иккис степеннээх орденынан наҕараадалаабыт. Ол туһунан Россия оборонатын министерствота сэриигэ өлбүт уонна сураҕа суох суппут буойуннар ааттарын үйэтитэр сыаллаах «ОБД Мемориал» дьиэ сайтытыгар баар байыаннай докумон кэпсиир. Маны таһынан Калининградскай обласка тахсыбыт «Книга Памяти. Назовем поименно» диэн онно сэриилэспит буойуннарга анаммыт киниигэ 12 томугар 182 стр. эһэбит Ксенофонт Титович туһунан суруллубут.
Орденын 25 сыл буолан баран биирдэ, 1969 сыллаахха Чурапчы улууһун военкома Сотников В.Г эккирэтиһэн булан, оройуон кулуубугар үөрүүлээх быһыыга-майгыга кэргэнигэр Мотрена Дмитриевнаҕа, уолугар Борис Ксенофонтовичка туттарбыт. Бу орден биһиги дьиэ кэргэҥҥэ аҕабыт, эһэбит хорсун буойун, аҕа дойдутун муҥура суох патриота буоларын кэрэһэлиир реликвия, кини сырдык кэриэһэ буолар.
Эһэбит Ксенофонт Титович төһө да кылгас олохтоннор дьоҥҥо-сэргэҕэ чаҕылхай ыччат, үтүө үлэһит, кыайыгас-хотугас спортсмен, үчүгэй кэргэн, амарах аҕа быһыытынан үтүө өйдөбүлү хаалларбыт. Эйэлээх олох туһугар толук уурбут олоҕо, биһигини үтүөҕэ угуйа туруо, кининэн киэҥ туттабыт, аатын ааттата туруохпут.
