Күндү эһээбит - Титов Семен Семенович 14.09.1918 с. Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Доллу нэһилиэгэр төрөөбүт. Кини 1941 с. атырдьах ыйыгар сэриигэ ыҥырыллан барар. 2 Украинскай фроҥҥ сулууспалаабыта. Харьков анныгар, Курскай уонна Белград анныгар буолбут сэриилэргэ, Днепр иһин кыргыһыыга, Венгрия столицата Будапешт куораты ылыыга кыттыбыта, сэриини Австрия столицатыгар- Венаҕа түмүктээбитэ. Кини Аҕа дойду Улуу сэриитин фроннарыгар көрдөрбүтхорсун быһыытын иһин Аҕа дойду сэриитин 1 уонна 2 степеннээх, «Кыһыл Сулус» уонна «Албан аат» 111 степеннээх орденнарынан итиэннэ сэттэ медалларынан наҕараадаламмыта. Итини тэҥэ Венгрия столицата- Будапешт куораты ылыыга хорсуннук сэриилэспитин иһин киниэхэ Советскай Союз Маршала таб. Сталин 277 №- дээх бирикээһинэн Махтал биллэрбитэ.
Бастаан пулеметчыгынан, онтон разведчигынан сулууспалыыр, уопсайа 25 төгүл улахан разведкаларга сылдьар, уопсайа 13 төгүл бааһырар.Хаһан да оҕолоругар, сиэттэригэр кэпсээбэтэх ахтыытын Геннадий Атласов суруйбутуттан, быһа тардан: Хаһыс да сылын сэриилэһэ сылдьабын, полковой разведкаҕа сулууспалыыбын, биир эргииргэ сөптөөх соҕус сири булан тоһуйар буоллубут. Тиэхиньикэ, массыына, автоколонна бөҕө кэлэн ааста. Сэттэ чаас саҕана халлааммыт кыратык хараҥаран барда онтон дьэ икки хара массыына иһэллэрэ көһүннэ, кэннилэриттэн тэйиччи соҕус элбэх тиэхиньикэлээх автоколонна иһэр. Хамандыырбыт бэлиэ биэрээтин кытта, бастакы массыынаҕа граната быраҕан тохтотоот, үс аптамааттаах ньиэмэс тахсыбытын ытан кэбистибит. Иккис массыына кэлбитигэр икки уолбут ыраас сиргэ тахсан биэрэн үс ньиэмэс ытыалаан кэбистэ, биһиги ол ньиэмэстэри эмиэ кырган кэбистибит. Хамандыыр миэхэ эттэ: «Семен, массыынаны киирэн түргэнник көр,саатар докумуон баара буолуо...» - диэтэ. Мин сүүрэн киирэн ааны аспытым биир киһи олорор эбит, таҕыс диэн илиибинэн көрдөрдүм, погонун көрбүтүм, генерал эбит. Уолаттарбар хаһыытан генерал баар диэтим. Саба сырсан киирэн хонноҕун анныттан ылан тыа диэки сүүрдүлэр. Массыына иһиттэн генерал папкатын ылаат дьонум кэнниттэн ыстанным. Икки уолбут онно сытан халлаахтара. Полкабытыгар диэри биир биэрэстэ баар, үрэхтэринэн бардыбыт. «Генералы туттубут, папкатыгар туох баара биллибэт, ньиэмэстэр ытынан эккирэтиэхтэрэ, ыт ууга сыты ылбат»- диэн быһаарда. Үрэх бөҕөнү туораатыбыт, генералбытын икки хонноҕун анныттан уонна моонньуттан быалаан баран сиэтэ сылдьабыт, халлаан хараҥаран барда, хамандыырбыт ыксыыр, өссө да биэрэстэ баар, генералы аны миэхэ туттарда, ынах курдук сиэтэ сылдьабын. Икки биэрэстэни өр гымматыбыт,арай ракета бөҕөнү ыттылар, халлаан күнүс курдук сырдаата. Биһиги сыыллан бардыбыт, ньиэмэстэр биһигини көрдүлэр, дьэ тохтоло суох минометунан уот астылар. Арай лейтенант сыыллаһан иһэн: «Семен держись несколько сот метров осталось», дииринкытта, аттыгар миинэ эһиннэ. Салгыы генералбын соһон сыылла турдум, ыстаапка чугаһаан баран, сержаным: «мин киллэрэн туттарыым» диэн генералбын былдьаан ылла, «эн паапканы тут»- диэтэ. Ыстаапка полк командира полковник уонна хас да эписиэрдэр бааллар. Дьэ, сержаным чиэс биэрэн баран: “Ваше задание выполнено, генерала привели” – диэтэ. Полковник үөрүүтүттэнүһүөммүтүн кууһан ылла уонна эттэ: “Выпьем за удачный поход, за генерала всех троих представлю к Герою Советского Союза”- диэтэ. Уон хонугунанулахан торжество буолла, хас да тыһыынча киһи стройдаан турдубут. Дивизия хамандыыра: «Сегодня у нас радостный день! В вашем полку служат храбрые, смелые солдаты, настоящие герои! Они взяли в плен немецкого генерала. За этот подвиг, от имени командования они награждаются высоким званием Героя Советского Союза! Карпенко Тарасов». мин уочаратым диэн долгуйдум аҕай, уу – чуумпу буолла! Дивизия хамандыыра: «А самого старослужащего, ветерана нашей дивизии и полка, храброго разведчика, Титова, за участие в захвате немецкого генерала, наградить орденом Славы 3 степени! »- дииринкытта айдаан бөҕө буолла. Полк хамандыыра: «Мин чиэһинэ, үһүөннэрин түһэрбитим, бу маны үөһээҥҥилэр оҥордулар. Мин тылбын биэрэбин, хайаан да эккирэтиһэн Титовка Геройу бэрдэриэм»- диир. Онтон уонча хонон баран хамандыырымсэнэрээккэ табыллан өлбүт диэн буолла. Онтон саҥа анаммыт дивизия хамандыыра: “мин билбэт дьыалам” – диэн аккаастаан кэбиспит этэ. Дьэ, оннук курдук биһиги эһээбит барахсан Геройтан маппыт.
