Праздник нашей Победы – это бессмертная слава Родины.

Когда началась война, десятки тысяч лучших сынов Якутии с оружием в руках поднялись на борьбу против немецко-фашистких захватчиков и японских милитаристов. А оставшие в тылу рабочие, колхозники и интеллигенция самоотверженно трудились во имя Победы. Внесли свой достойный вклад в дело разгрома агрессоров и томпонцы.

Сегодня стоит вспомнить, что в годы Великой Отечественной войны принимали участие и учителя Крест-Хальджайской средней школы. Их было 11 человек. Сегодня мне хочется рассказать о Сыромятникове Егоре Андреевиче - учителе труда Крест-Хальджайской школы. Егор Андреевич Сыромятников родился 25 июня 1912 году в Мегино-Алданском наслеге Томпонского района. Окончил Якутский педагогический техникум в 1930 году. По воспоминаниям самого Егора Андреевича был призван в 1942 году, когда работал учителем Мегино-Алданской школы. Признан годным к строевой службе и зачислен в 176 мотострелковый полк Забайкальского округа. Получил звание младшего сержанта. Боевой путь Егора Андреевича был Дамсак – Чань Чунь. Демобилизовался 26 декабря 1945 года. Награжден медалями «За Победу над Германией», «За Победу над Японией», Медаль «За отличие».

Это был тихий и скромный педагог, который ничем не отличался от других. Но в моей памяти остался как человек, с которым было легко общаться, потому что он много знал, был хорошим собеседником. Он всегда находил достойное место для своей творческой деятельности и помогал найти его другим. Он просто радовался жизни. Знаю, что он очень любил детей, любил свою работу. Уважительно относился к своим коллегам, которые отвечали ему благодарностью. О войне он не любил вспоминать. Многие ученики Сыромятникова Егора Андреевича вспоминают его с любовью, с теплотой, а это я считаю главной наградой для учителя. Но время не стоит на месте, подрастают новые ученики, меняются требования к образованию, изменился статус учителя, но одно остается неизменным это любовь и благодарность детей к своим учителям.

Его ученики и коллеги до сих пор вспоминают Егора Андреевича, помнят его теплоту, ум и порядочность.

Из поколения в поколения будет передаваться подвиг славных сынов и дочерей нашей родины, отстоявших страну и завоевавших мир и счастье на земле.

2010 год является годом учителя и памяти, поэтому стоит помнить и чтить наших учителей, которые сражались в годы Великой Отечественной войны.

Ахтыы

 1942 сыллаахха Аҕа дойду иккис сэриитигэр Мэҥэ-Алдан оскуолатыгар учууталлыы олорон Армияҕа ыҥырыллан бу нэhилиэктэн отучча киhи буолан бэс ыйын саҕана өрүс баhыгар диэри грузовой пароходынан барбыппыт биир эшелон боецтар. Сорохпутун арҕаа, сорохпутун илин Монголия народнай республикатыгар атаарбыттара. Мин МНР-га «Канкин-Чуол» диэн сиргэ тиийэн биир сыл полковой оскуолаҕа үөрэммитим. Младший сержант аатын ылан баран Дамсак диэн куоракка кэлэн военнай чааска службалаан баран, Советскай Союзка көhөрбүттэрэ. Ол сааhыгар Япония5а барбыппыт. Чанчун диэн сир туhаайытыгар тиийбиппит кырыктаах сэрии уота умулла илик сирэ этэ. Биhиги атын сэриибит чаастара түмүллүбүт сирэ. Элбэх дьоппуон саллаатын билиэн ылан Советскай Союзка хас да поезд эшелонун атаараллара. Биhиги биир эшелону кытта харабылынан олорбуппут. Япония, Германия сэриитэ биhиги кыайыыбытынан бүппүтэ олус да үөрүүлээх этэ. Төрөөбүт дойдубутугар төннөр дьолго тиксибиппит. Мин 1946 сыллаахха дойдубар кэлэн урукку идэбинэн учууталлаабытым. Пенсия5а тахсыахпар диэри 40-ча сыл үлэлээбитим барыта. Билигин 70-чам чугаhаата, кырдьыы баран эрэр да, илиибинэн эрдээхтик үлэлиибин. Аны сэрии буолбатын.

Сыромятников Егор Андреевич

Сэтинньи 2 кунэ 1980 с.

 Бырааттыы Сыромятниковтар

Биһиги хаһыаппытыгар бырааттыы фронтовик Павловтар, уонна Колодезниковтар тустарынан урут кэпсэммитэ. Бүгүн биһиги бырааттыы Сыромятниковтар тустарынан кэпсиибит, кинилэр син-биир Колодезниковтар курдук Мэҥэ-Алдан нэһилиэгэр Сырдаабыт учаастагар төрөөбүттэрэ уонна улааппыттара.Сыромятниковтар аҕалара – Өндөрөй элбэх оҕолоох үлэһит бааһынай этэ. Кини кэргэнэ эдэр сылдьан өлбүтэ, онон сэттэ кыра саастаах оҕолорун кытта хаалбыта. Онтон биэс оҕо сэбиэскэй былаас көмөтүнэн үөрэҕи ылбыттара: Петр – Москваҕа, Егор уонна Гаврил – Дьокуускайга учуутал үөрэҕин, Марина Кириэс-Халдьаайы медпуунун фельдшердэриттэн биир бастакылара, оттон саамай кыралара Володя Дьокуускайдааҕы госуниверситеты кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрбитэ.

Аҕа дойду Улуу сэриитэ ыраах Саха сиригэр олорор бу дьиэ кэргэни да тумнубатаҕа. Егор уонна Гаврил Сыромятниковтар бэйэлэрин педагогическай үлэлэрин тохтоторго күһэллибиттэрэ.Егор Андреевич 1942 с. Таатта оройуонун Чымнаайы оскуолатыгар үлэлээбитэ уонна ити дьыл сайыныгар армияҕа ыҥырыллыбыта. Бастаан утаа полковай оскуолаҕа үөрэммитэ. 80-с гвардейскай полка састаабыгар киирсэн Японияны утары сэриигэ кыттыбыта. Ол сэриигэ Егор Андреевич илиитигэр оскуолкаттан бааһырбыта, ол эрээри сэриилэһэр хонууттан туораабатаҕа.Сэрии кэнниттэн кини оҕо дьиэтигэр, Мэҥэ-Алдан уонна Кириэс-Халдьаайы оскуолаларыгар учууталынан үлэлээбитэ. 1967 сылтан ыла пенсияҕа олорор.Гаврил Андреевич армияҕа барыар диэри эмиэ учуутал, 1944 сыллаахха Советскай Армия кэккэтигэр ыҥырыллыбыта. Кини бойобуой операцияларга быһаччы кыттыбатаҕа. Ол да буоллар атын байыаннай сулууспалаахтары кытта бииргэ Кыайыы чугаһыырыгар тугу барытын оҥорбута. Киниэхэ сахалары, нанайдары, остяктары, узбектары уо.д.а. омуктары, бэл кыратык даҕаны нууччалыы билбэт дьоннору, саҥара үөрэтэргэ сорудахтаабыттара. Биллэн турар, кылгас бириэмэ иһигэр улаханы ситиспэтэҕэ, ол да эрээри саллааттар хамаанда тылын өйдүүр, бэйэ-бэйэлэрин икки ардыгар кыралаан кэпсэтиһэр буолбуттара.Гаврил Андреевич убайын курдук, демобилизациянан баран, учууталлыыр үлэтин салҕаабыта.

Федор Егоров, «Кыһыл знамя» хаһыат, 19.05.1980.//«Сырдаабыппыт –сырдык, сылаас өйдөбүлбүт” (хомуйан оҥордо С.А.Винокурова), -Дьокуускай, 2017 с., 100-101 стр.