Варфоломеев Степан Алексеевич

Биһиги аҕабыт Варфоломеев Степан Алексеевич Варфоломеев Алексей Васильевичтан уонна Никитина Вера Михайловнаттан төрөөбүт соҕотох оҕо. Кини 1931 сыллаахха атырдьах 12 ыйын күнүгэр Дьобулҕалар сайын төбүрүөннээн олорор Эбэттэн хоту диэки Тимирдээх диэн алаас соҕуруу өттүгэр сытар кэрэ  айылҕалаах Кэдэгэнэ диэн сайылыкка биһигэ ыйаммыт. Төрөппүт ийэтэ кини олох кыра эрдэҕинэ өлбүт, онтон аҕата сэрии хонуутуттан эргиллибэтэх. Онон 10 сааһыттан төрөппүттэрэ суох хаалбыт оҕо эбэтигэр Үчүгэй Өлөөнчүккэ сыстан улааппыт. Аҕабыт уу ньуулдьаҕай оҕо сааһа сэрии, сут-кураан аас-туор олоҕор түбэспит да буоллар, ону кини эрдээхтик тулуйан туораабыт. 6 кылааһы бүтэрэн баран тулаайах оҕо дьылҕатынан өйүө тэринэн үөрэнэр кыаҕа суох буолан, салгыы үөрэнэртэн көрө маппыт. Мантан ыла аҕабыт «үөрүүнү билбэтэх оҕо сааһа өтөххө букатын саспыт». «Үүнэр ыччат» холкуоска араас үлэлэргэ миккиллибит: сайын окко, саас бурдук ыһыытыгар, күһүнүн хомуур үлэтигэр. 1949 сыллаахха үлэни кыайыгас-хотугас 18-х уолу салалта Далгычыакка мас бэлэмнээһинигэр үлэҕэ ыыппыт. Манна кини 8 оҕотун ийэтэ буолар аналлаах Нөмүгүттэн төрүттээх Соломонова Тамара Егоровна диэн кыыһы сүрэҕинэн сөбүлээн, хараҕынан хайҕаан кэргэн ылан ыал буолбут. 1954-1955 сылларга Камчаткаҕа сулууспалаабыт. Аҕабыт, Степан Алексеевич, 1956-1966 сс. 10 сыл сылгыһыттаабыт. Кини бу орто дойдуга саамай сөбүлүүрэ Дьөһөгөй оҕото – ат этэ. Антон, Оскуола, Маҥаачый диэн дьикти ааттардаах бииртэн биир үчүгэй, өйдөөх, кыахтаах көлүүр аттардааҕа. Сылгыһыт үлэтэ киһи төһө сатабыллааҕа, уйана-хатана биллэр үлэтэ буоларын онно билбит: хас күн аайы үөр сылгылар ханна тохтоон сылдьалларын чуолкайдааһын, үөрдэриттэн быстыбыттары холботолооһун, кыһын ырыганнаабыттарын арааран аһатааһын, өрүс арыытыгар харбаталааһын. 1966-1977 сылларга Тойон Арыыга хонуу биригэдьииринэн туох баар сатабылын ууран туран үлэлээбит. Ону туоһулуур кыһыл көмүс илии чаһытынан наҕараадалана сылдьыбыта. Онтон 1978 сыллаахха кыра оҕолорун үөрэттэрээри Булгунньахтаахха киэҥ-куоҥ дьиэ туттан сопхуос «Сата»  диэн салаатыгар субан сүөһү биригэдьииринэн 1986 сыллаахха пенсияҕа тахсыар дылы үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ.     Эдэр сааһыттан 45 сыл устата үлэҕэ эриллэн бастаан сылгыһыт, 9 сыл устата  орто  сүһүөх салайар үлэҕэ – хонуу, ыччат сүөһү биригэдьиирэ этэ. «Ылыннарыылаах тыллаах дьоһуннаах салайааччы этэ» диэн сыаналыыллар бииргэ үлэлээбит дьоно. Кини дьон туһунан куһаҕаны саҥарбат этэ. Бииргэ алтыһан үлэлээбит үөлээннээхтэрин Сыроватскай Никанор Иннокентьевиһы, Аммосов Николай Егоровиһы уо.д.а. «үчүгэй да майгылаах үтүөкэннээх да дьон этилэр» диэн мэлдьи саныыра. Үйэтигэр үлэни өрө тута сылдьыбыт аҕабыт пенсияҕа да тахсан баран таах олорботоҕо, бааһына, от харабыллыыра. Сылайары-элэйэри аахсыбакка үлэлээбит сэрии сылын оҕото бэйэтин харытын күүһүнэн киһи буолбут, дьиэ кэргэнигэр толору бэриниилээх аҕа кини буолара. Үрдүкү салалта аҕабытын биир да дьоһун наҕараадаҕа түһэрбэтэҕэ ол да буоллар өйдөммөт суол. Аҕабыт Степан Алексеевич быраатын аатынан сүрэхтээбит кыра уолугар Сеняҕа олорон 2014 сыл атырдьах ыйын 9 күнүгэр 83 сааһыгар орто дойду олоҕуттан туораабыта. Биир да оҕотун эрэйдээбэккэ, 6 күн өйүн ыһыктыбакка бэрт чэбэрдик сытан аа-дьуо сүрэҕэ тохтообута. Билигин 8 оҕотуттан аатын ааттатар 14 сиэннээх, 17 хос сиэннээх.     

Кыыһа Рыгунова Мария Степановна