Сут – кураан ыарахан кэмнэрэ
Мин, Жерготова (Лосордурова) Татьяна Семеновна 1928 сыллаахха төрөөбүтүм, уруккунан «Андреев» колхозка, үлэһит кэргэнигэр. Улахан убайым Василий колхоз булгахтера этэ, ийэм, эдьиийим Аана ыанньыксыттар этилэр. Кыра убайым МТС-ка трактористыыра. Кэлин ыалдьан өлбүттэрэ. Эдьиийим Аннаттан Тоня -Антонина диэн кыыһы мин иитэн, билигин 4 оҕолоох ыал ийэтэ. Чөркөөххө олороллор (Гуляевтар).
1941 сыллаахха кураан буолан биһиги колхоз Кириэс-Халдьаайыга тахсан кыстаабыппыт. Мин эдьиийбэр көмөлөһөн сааһыары бэйэм ыанньыксыт буолбутум. 1942 сыл саас төннөн киирбиппит. Ийэбит илиитэ, атаҕа, этэ барыта дарбаччы иһэн суорҕан, тэллэх киһитэ буолбут этэ, хоргуйан өлөөрү сыттаҕына киирэн өрүһүйбүппүт.
Төрүөҕүттэн тыла суох убайым Афанасий колхоһугар фермаҕа от тиэйээччи, ынах аһатааччы. Икки оҕуһунан мастарын мастааччы. Хоргуйан өлбүт дьону уоннуу гынан өтөх умуһаҕар көмөллөр этэ. Өссө тоҕус киһи хоргуйан өлбүтүгэр, онуһунан мин ийэбин көмөөрү күүттэрбиттэрин, хата биһиги кэлэн өрүһүйбүппүт. Нөҥүө сылыгар кураан өссө улааппыта. Аһыҥка бөҕө сири барытын кубарыччы салаабыта. Эбиитин Аҕа дойду сэриитэ. Эдэр, үлэни кыайар эр дьон бары сэриигэ барбыттара. Аҕыйах оҕонньор, биир эмэ сыыйыллыбыт киһи уонна оҕо-дьахтар хаалбыппыт. Биһиги колхозка барыта түөрт оҕонньор – Захаркиннар - Иван, Алексей, Обудов Мэхээлэ, Лосордуров Афанасий, Герасимов Афанасий Егорович батыһыннара сылдьан улэлэппиттэрэ. Кыргыттары Бачьева Таня батыһыннара сылдьан үлэлэтэрэ, үөрэтэрэ. Билигин икки эрэ киһи ордон сылдьар Герасимов Афанасий Егорович уонна Лосордуров Афанасий Семенович. Оччолорго колхоз правлениета «Саппыйаҕа» баар этэ.
Биһигини оҕолору мунньан Захаркин Иван оҕонньор Аммаҕа киллэрэн сайыны быһа оттоппута. Сарсыарда эрдэттэн киэһээ хараҥа буолуор диэри от охсорбут, мунньарбыт. Оҕуһунан кэбиһэрбит. Охсууга нуормабыт 1 га, мунньууга – 1,5 га. Аһылыкпыт диэн күҥҥэ үстэ биирдии хамыйах суорат, ымдаан уонна сарсыарда 200 гр. лэппиэскэ, онон аспыт бүтэрэ. Күһүөрү сороҕор кус, куобах өлөртөрөн аҕыйах да күн буоллар миин диэн күөстэнэн абыранар этибит.
Кыайыы туһугар диэн агитация күүстээҕэ. Бэйэбит даҕаны өстөөҕү кыайыахха дылы сынньанары билбэккэ, охтуохха диэри түүннэри-күнүстэри, сайыннары, кыһыннары үлэлиирбит.
Ити бириэмэҕэ хамнас кыра этэ. Ону ол диэбэккэ нолуок бөҕөнү төлүүрбүт. Фроҥҥа итии таҥас тигэн ыытарбыт. Өссө Саха сириттэн танка оҥоһуутугар сылын аайы посылка оҥорон ыытарбыт. Хамнаспыт 70 %-на барара, ким да кыттартан аккаастаммакка быра активнайдык кыттарбыт. Онон Советскай норуот табаарыс И.В. Сталин салалтатынан тииһигэр дылы сэбилэммит Германскай фашизмы бэйэтин арҕаҕар бэриннэрэн 1945 сыл ыам ыйын 9 күнүгэр кыайбыта.Кыайыы ыһыаҕын «Түүлээх алааһыгар» атаарбыппыт. Аһыыр аһа, таҥнар таҥаһа суох дьон дьолбут өрөгөйдөөбүтэ. Олох сыыйа тупсан, 4-5 сыл иһигэр сайдыылаах социализмы тутан эйэлээх олох саҕаламмыта.
Мин 1940 сылтан 1955 сылга диэри дояркалаабытым. Кэлин сылларга балай да дохуоту ыларбыт. 1955 сыл саас кэргэн тахсыбытым. 12 оҕону төрөтөн Герой Ийэ буолбутум. Билигин баар 10 оҕобуттан 7-тэ ыал буоллулар 23 сиэннээхпин.
Ыччакка кэс тылым.
Үөрэххитигэр кыһаллан, үрдүк үөрэххэ үөрэнэн киэҥ билиилээх специалист буоларга кыһаллыҥ. Бэйэ-бэйэҕитигэр ханна да сырыттаргыт эйэлээх, түмсүүлээх, үчүгэйгэ баҕалаах дьон буоларга дьулуһуҥ. Кыра аайы кыыһырсымаҥ, иирсимэҥ. Кыамматтарга, инвалидка, кырдьаҕаска куруутун көмөлөһүҥ, өйөөҥ. Бэйэҕит үөрэххэ, олоххо, үчүгэйгэ, кэрэҕэ, сайдыыга тардыһан, кыһаллан үөрэнэн обществоҕа туһалаах үтүө дьон буоларгытыгар баҕарабын. Бары дьол-соргу эһигини туһаайдын диэн сахалыы алҕыыбын.
Татьяна Семеновна Жерготова, үлэ, тыыл ветерана, Герой – ийэ,
1995 сыл муус устар ый, Чөркөөх сэлиэнньэтэ
