В тылу ковали Победу

 
 
Годы жизни: 17.05.1929

Попова (Федорова) Вера Васильевна 1929 с. ыам ыйын 17 күнүгэр Мэйик-Татакаан нэһилиэгэр Күөбүргэҥҥэ Василий Федорович уонна Екатерина Семеновна Федоровтар дьиэ кэргэннэригэр бэһис оҕонон күн сирин көрбүтэ. Кыра эрдэҕиттэн ийэлээх аҕатын батыһа сылдьан, Күөбүргэн «Рабочай» колхоһугар үлэлээбитин туһунан бу курдук ахтар: “Колхозка 6-7 саастаах оҕолор үлэлээн киирэн бараллара. Оҕолору үксүн  хортуоппуй олордуутугар, көрүүтүгэр-харайыытыгар, от мунньууга, бугул түгэҕин харбааһыҥҥа, сиэрпэнэн бурдук быһан баайыыга  аныыллара. Бурдук үлэтэ  -  элбэх киһи көлөһүнүн тохпут, күүһүн эспит үлэтэ. Колхозка сэлиэһинэй, ньэчимиэн, эбиэс бурдугу олордоллоро. Бурдугу кэлиигэ кутан  совогунан астыыллар, кэнники  тимир молотилкаҕа кутан, алта аты баайан, состороллоро.

Ол аттары  оҕолор үүрэллэр. Бу – оҕо-аймах саамай былдьаһыктаах, сөбүлүүр үлэтэ этэ. Дьахталлар кыргыттарын кытта сарсыарда 5 чааска туран ынах ыылларыттан үлэлэрэ саҕаланара. Киэһэ 10 чааска диэри сынньанары билбэккэ улэлииллэрэ. Ол кэннэ дьиэ үлэтэ күүтэрэ. Хамнаһы аһылыгынан  эрэ биэрэллэрэ. Күн аайы сиир аһылыктарын – бурдугу, арыыны, хортуоппуйу, оҕуруот аһын  – өлүүлээн ылаллара. Колхозка биригэдьиир, сүөһү көрөөччү, ыанньыксыт, ферма сэбиэдиссэйэ, счетовод диэн көрүллэрэ. Ынах сүөһү, сылгы, таба, сибиинньэ иитэллэрэ. Оҕуруот аһын олордоллоро.”

1938 с. Күөбүргэн 4 кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэр дьолу билбитэ.

1942 с. үөрэҕин Орто Наахара 7 кылаастаах оскуолатыгар салгыыр. Үөрэммит сылларын туһунан бу курдук ахтар: “Ол саҕана оскуола өрүс уҥуор турар этэ.100-тэн тахса оҕо үөрэнэрэ. Манна Ньүүйэ өрүс кытылынан тарҕаммыт учаастактартан (Чаяндаттан, Күөбүргэнтэн, Олдоонуттан, Намтан, Чамчаттан, Захаровкаттан) оҕолор кэлэн, интернакка олохсуйан үөрэнэллэрэ. Оҕолор бэйэбит аһылык астанан, таҥаспытын суунан – наһаа эппиэтинэстээх “улахан дьон” этибит. Кыһыҥҥы сырдыгы сырсан, уруоккун ааҕан бутэрбэтэххинэ, үөрэниэх баҕаттан, оһох аанын арыйан, ол сырдыгар уруокпутун ааҕарбыт. Оскуолабыт оһо5о маһынан оттуллар буолан, учууталлар-оҕолор бары ойуурга мас кэрдэн, эрбээн, хайытан, саһаан бэлэмниир этибит.”

1945 с. Ленскэй куорат 1 нүөмэрдээх оскуолатыгар үөрэнэр. Кыһалҕа кыһарыйан, оскуоланы бүтэрбэккэ хаалар.

1948 с. Орто Наахара оскуолатыгар алын кылаас учууталынан үлэлиир. 1950 с.Мэйик-Татакаан сэбиэтигэр секретарынан улэлиир.

1952 с. Дьокускайдаа5ы медучилище5а медсестра курсугар үөрэнэ киирэр. Үөрэҕин бүтэрэн баран дуогабарынан Саккырыырга Баатаҕай Алыыта сэлиэнньэтигэр “маҥан халааттаах аанньалынан” үлэлии барар. Онно баран 1956 с. оло5ун аналын, Тааттаттан сылдьар Попов Василий Ефимовиһы кытта холбоһон, ыал буолаллар. 1957 с. Таатта Баайаҕатыгар көһөн кэлэллэр. Онно бастакы оҕолоро Антонина күн сирин көрөр. 1959 с. кырдьа барбыт төрөппүттэрин көрө (бииргэ төрөөбүт 6 о5оттон икки эрэ ордон) Вера төрөөбүт дойдутугар көһөн кэлэллэр.  Вера Васильевна 1961 – 1983 сыллардаахха пенсияҕа тахсыар дылы идэтинэн, Орто Наахара балыыһатыгар сиэстэрэнэн үлэлиир. Бииргэ төрөөбүт быраата Федоров Семен Васильевич (1931-1986 сс.) Муома оройуонугар олохсуйбута. 6 о5олоох, 9 сиэннээх,  биир хос сиэннээх. 

Вера иллэҥ кэм буллар эрэ, иистэнэр идэлээх этэ. Таба, тайах тыһын имитэн унтуу, киис-тииҥ тириититтэн бэргэһэ тигэрэ, биисэринэн билэ анньара, оҕолорун, сиэннэрин таҥастарын барытын бэйэтэ тигэрэ.

Вера Васильевна кыыһа Иванова Антонина Васильевна 40 сыл Орто Наахара балыыһатыгар, онтон амбулаториятыгар фельдшерынан үлэлиир. РФ доруобуйатын харыстабылын туйгуна.  Уола Попов Василий Васильевич уруккута милииссийэ майора, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор.

Үлэ, тыыл бэтэрээнэ, икки оҕо амарах ийэтэ, биэс сиэн, биэс хос сиэн эйэҕэс эбэтэ Вера Васильевна билигин да дьонугар, аймахтарыгар сүбэ-ама, өйөбүл буолан этэҥҥэ олорор.    

 

Место рождения: Мейик-Татаканский наслег, Кебюргэн Ленского района
ПОДЕЛИТЬСЯ СТРАНИЦЕЙ